همه چیز درباره منیزیم

اوتیسم و نقش فولات نسل چهارم در درمان آن

ویتامین D چیست ؟

اردیبهشت , 1403

مقدار ویتامین دی مورد نیاز بدن

میزان ویتامین D مورد نیاز بدن به سن و شرایط فیزیولوژیک بدن فرد بستگی دارد .برای شیرخواران در محدوده سنی تولد تا 12 ماه در روز 400 واحد بین المللی نیاز است. برای محدوده سنی یک سالگی تا 70 سالگی 600 واحد روزانه نیاز است. در سالمندان بالای 70 سال نیاز به مصرف 800 واحد ویتامین D در روز داریم. در زنان باردار و شیرده نیز روزانه 600 واحد از ویتامین مزبور مورد نیاز است.

چه غذاهایی حاوی ویتامین D است؟

تعداد محدودی از غذاها به‌ طور طبیعی حاوی ویتامین D هستند. ماهی‌های چرب یا روغنی مانند ماهی سالمون و ساردین از بهترین منابع این ویتامین محسوب می‌شوند. جگر گاو و زرده‌ تخم‌مرغ هم مقدار اندکی ویتامین D دارند. این ویتامین به بعضی از غذاها مثل غلات صبحانه، ماکارونی، برنج، روغن و آب پرتقال اضافه می‌شود. در رژیم غذایی، غذاهای غنی‌شده مانند نان و ماکارونی یا روغن های گیاهی غنی شده از ویتامین D می توانند منابع بسیار خوبی از این ویتامین باشند.

با این حال هنوز هم یکی از بهترین منابع تامین ویتامین مزبور نور خورشید است. باید در نظر داشت که تامین ویتامین D با مقادیر بسیار کم نور خورشید ممکن است. بنابراین اگر کسی از شما پرسید اگر ضدآفتاب استفاده کنم ممکن است دچار کمبود ویتامین D شود، پاسخ وی این است: نه؛ شما با مصرف ضدآفتاب دچار کمبود ویتامین D به صورت جدی نمی شوید. در سنین بالا بهتر است ویتامین D مورد نیاز از طریق مصرف مکمل ها تامین شود.

در سنین بالا بسیاری از مواد موجود در غذاها به میزان کافی از راه گوارش جذب نمی شوند. به این ترتیب است که شخص نیاز مند استفاده از مکمل های کله کلسیفرول است. ممکن است لازم باشد در کنار ویتامین D از کلسیم هم استفاده کنیم.

مکمل های ویتامین D

ویتامین D را در انواعی از مکمل ها به کار می برند. از جمله در فرمولاسیون قطره های خوراکی از آن استفاده می کنند. یکی از این قطره ها، قطره پدیا D3 دارو افشان شایگان است. این محصول در هر میلی لیتر یا 20 قطره خود حاوی 600 واحد ویتامین D است. این محصول را می توان به صورت روزانه 10 تا 20 قطره مورد استفاده قرار داد. از ویتامین D همچنین در فرمولاسیون مکمل های خوراکی بزرگسالان مانند قرص های کلسیم D استفاده می شود.

گاهی ممکن است این فرمول ها را به صورت سوسپانسیون خوراکی طراحی کنند. یکی از این سوسپانسیون ها استئوکلسیزین است. گاهی هم ممکن است این ویتامین را در مکمل های مورد استفاده برای تقویت ایمنی استفاده کنند. از این میان می توان به مکمل فول کر اشاره کرد. فول کر به فرم قرص روکش دار حاوی زینک، ویتامین D و ویتامین C است. این ترکیب می تواند با مکانیزم های مختلفی باعث تقویت سیستم ایمنی شود. از آن جمله می توان به تنظیم فعالیت کموکاین ها و سیتوکاین ها اشاره کرد. زینک همچنین در ساختار بسیاری از پروتئین های دخیل در پاسخ ایمنی حضور دارد.

خواص ویتامین D

ویتامین D یا کلسی تریول وظایف متعددی در بدن دارد. حفظ سلامت استخوان‌ها در صدر فهرست خواص این ویتامین است. این ویتامین برای جذب کلسیم از دستگاه گوارش، ترسیب کلسیم در استخوان ها و نیز بازجذب کلسیم از کلیه بسیار ضروری است. در تمام طول دوران زندگی از کودکی تا سالمندی ویتامین D برای پیشگیری از نرمی استخوان و راشیتیسم یا استئومالاسی مهم است. ویتامین D در تعدیل فعالیت سیستم ایمنی نقش بسیار مهمی دارد.

یکی از اختلالاتی که کمبود ویتامین D در پاتوفیزیولوژی آن نقش اساسی دارد، اختلالات اتوایمیون است. در راس این اختلالات می توان از ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس نام برد. اختلالی که در آن واکنش ایمنی باعث آسیب به بافت غلاف میلین سیستم اعصاب می شود. این غلاف در نتیجه تخریب منجر به بروز علائمی مانند ضعف عصبی و عضلانی و نیز معلولیت می شود. البته در صورتی که به موقع درمان نشود.

مطالعات نشان داده شده است که این بیماری در افرادی که در مناطق دور از استوا زندگی می کنند، بیشتر دیده می شود. برهخی شواهد نشان می دهد مصرف ویتامین D باعث کاهش خطر ابتلا به دیابت تیپ دو می شود. هر چند در این مورد شواهد هنوز برای قضاوت قطعی ناکافی است. مشخص شده است میزان ویتامین D در افراد مبتلا به اضافه وزن با کمبود مواجه می شود. در یک مطالعه مشخص شده است افزودن ویتامین D به رژیم کم کالری افراد مبتلا به چاقی می تواند فرآیند کاهش وزن را تسهیل و تسریع کند.

ویتامین D و افسردگی

به نظر می رسد استفاده از ویتامین D در کاهش علائم افسردگی موثر باشد. این ترکیب می تواند با اثرگذاری بر روی سطوح پلاسمایی میانجی های شیمیایی در مغز باعث بهبود علائم افسردگی و مشکلات خلقی شود. همچنین در برخی مطالعات مشخص شده است که استفاده از منابع ویتامین D می تواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری های طیف دمانس کمک کند. از جمله معروف ترین اختلالات این طیف می توان به آلزایمر و پارکینسون اشاره کرد.

ویتامین D و بیماری های صعب العلاج

ویتامین D می تواند باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان روده شود. این ویتامین با اثر مستقیم بر سیستم ایمنی می تواند خطر ابتلا به سرطان سینه و پروستات را نیز کاهش دهد. هر چند در این مورد باید مطالعات دقیق تر و کاملتری صورت پذیرد. برخی شواهد از این حکایت دارند که مصرف مقادیر کافی ویتامین D در تسریع فرآیند بهبود بیماران مبتلا به عفونت های ویروسی و در راس همه آن ها کووید 19 موثر است.

سطوح پایین ویتامین D با افزایش خطر ابتلا به انواع بیماری‌های قلبی-عروقی مانند فشار خون بالا، نارسایی قلبی و سکته مغزی مرتبط است. اشخاصی که ویتامین D کافی در بدن خود ندارند بیش از دیگران ممکن است در معرض خطر ابتلا به انواع عفونت‌ها و بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، دیابت ملیتوس تیپ یک و بیماری التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو باشند.

عوارض کمبود ویتامین D

به طور کلی هیپوویتامینوز D دو علت اصلی دارد. یکی دریافت مقادیر ناکافی ویتامین از رژیم غذایی و یا نور خورشید؛ دوم ناتوانی بدن در جذب ویتامین D از منابع غذایی؛ هیپوویتامینوز شدید ویتامین D در کودکان باعث راشیتیسم می شود. علائم این بیماری عبارتند از: ضعف عضلانی، درد استخوان و دفرماسیون استخوان‌ها و مفاصل.

در بزرگسالان، علائم کمبود شامل ویتامین D شامل لتارژی یا خستگی، میالژی و دیستروفی عضلانی، استئوپوروز یا پوکی استخوان، مشکلات قلبی-عروقی، مشکلات خودایمنی، اختلالات ایمنی، و عفونت است. حتی افزایش احتمال بروز برخی بیماری های صعب العلاج مانند دمانس و انواعی از سرطان ها مانند سرطان سینه، پروستات و روده بزرگ با کمبود ویتامین D در ارتباط است.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به کمبود ویتامین D هستند؟

همه افراد در هر سنی ممکن است به هیپوویتامینوز D دچار شوند، اما برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر بروز این مشکل هستند. افرادی که به هر دلیل کمتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، کسانی که پوست تیره دارند، افراد مبتلا به بیماری‌هایی که باعث سوءجذب ویتامین D و سایر مواد چرب می‌شوند. افراد مبتلا به بیماری های کبدی، فیبروز سیستیک و بیماری التهابی روده نیز بیشتر در معرض ابتلا به هیپوویتامینوز ویتامین D هستند.

افراد مبتلا به اضافه وزن نیز در معرض این اختلال هستند. چون در افراد بسیار چاق ویتامین D در بافت چربی بدن به دام می افتد و نمی تواند به محل اثر خود برسد. باید در نظر داشت افرادی که جراحی بای پس معده یا روده انجام داده اند، به دلیل کاهش مساحت سطح تماس دستگاه گوارش با ویتامین D در معرض خطر ابتلا به هیپوویتامینوز D هستند.

از سایر عوامل مرتبط با کمبود ویتامین D می‌توان به زندگی در شهرهای آلوده و بزرگ، تماس حداقلی با نور خورشید، و مصرف برخی داروها اشاره کرد. از جمله مصرف ارلیستات به عنوان یک داروی موثر در کاهش وزن می تواند باعث جلوگیری از جذب گوارشی ویتامین D و سایر انواع ویتامین D شود. مصرف بعضی دیگر از داروها، از جمله ملین‌ها، کورتیکوستروئیدها و رزین های متصل شونده به اسید های صفراوی به عنوان گروهی از داروهای موثر بر چربی خون نیز می تواند باعث کمبود ویتامین D شود.

نحوه تشخیص کمبود ویتامین D

برای تشخیص اختلالات مرتبط با سطوح پلاسمایی ویتامین D از آزمایش خون استفاده می شود. سطح نرمال ویتامین D در پلاسما از 20 تا 50 نانوگرم بر میلیلیتر است. مقادیر بالاتر از این غلظت می تواند به معنی هیپرویتامینوز ویتامین D باشد. مقادیر کمتر از 20 نیز به مفهوم هیپوویتامینوز ویتامین D است.

مسمومیت با ویتامین D

مصرف غذاهای غنی از ویتامین D و مواجهه با نور خورشید بعید است که بتواند باعث مسمومیت شود. مسمومیت با ویتامین D غالبا به دلیل زیاده‌روی در مصرف مکمل‌های غذایی رخ می‌دهد. یکی از مهمترین عوارض مصرف بیش از حد ویتامین D مشکلات کبدی است. بنابراین باید در نظر داشت مصرف ویتامین D نباید بیش از حد لازم باشد. مسمومیت با ویتامین های محلول در آب کمتر رخ می دهد. اما مسمومیت با ویتامین های محلول در چربی معمولا شایع تر است.

سخن پایانی

ویتامین D فواید زیادی برای سلامتی دارد، به طوری که خطر ابتلا به بعضی از بیماری‌ها را کاهش می‌دهد، به بهبود خلق و خو کمک می‌کند و در پیشگیری از چاقی موثر است. این محصول می تواند در پیشگیری از وقوع بسیاری از اختلالات اتوایمیون و عفونت ها موثر باشد. این ترکیب از خانواده مشتقات استروئیدی است. این ترکیب در برخی افراد ممکن است با کمبود همراه شود.

در این موارد ممکن است نیاز به استفاده از مکمل های خوراکی حاوی ویتامین D باشد. به عنوان مثال در نوزادان ممکن است نیاز به مصرف قطره پدیا D3 دارو افشان شایگان باشد. از این مکمل به میزان 20 قطره در روز می توان استفاده کرد. همچنین در افراد با سن بالاتر ممکن است نیاز به استفاده از سوسپانسیون استئوکلسیزین باشد. این محصول حاوی کلسیم، ویتامین D زینک و منیزیم است. از این محصول می توان به میزان روزی 5 تا 10 سی سی استفاده کرد. استفاده از این محصولات در پیشگیری از اختلالات مرتبط با پوکی استخوان بسیار موثر است.

تهیه و تنظیم: تیم علمی شرکت داروسازی دارو افشان شایگان