پوکی استخوان عبارت است از از دست رفتن ماده معدنی یا سخت استخوان. وقتی حجم ماده معدنی داخل استخوان کاهش یابد، استخوان در معرض شکستگی قرار می گیرد. به دنبال شکستگی ها احتمال بروز آمبولی نیز افزایش می یابد. آمبولی زمینه ساز بسیاری از حوادث قلبی عروقی است. در واقع به دنبال آمبولی احتمال بروز سکته مغزی و حمله قلبی یا مشکلات ریوی افزایش می یابد.
به خصوص که سرعت جوش خوردن استخوان های شکسته در سنین بالا افزایش می یابد. شکستگی اگر در ناحیه جمجمه رخ دهد با افزایش احتمال بروز آسیب های مغزی همراه خواهد بود. اگر این آسیب مغزی با خونریزی همراه باشد، وضعیت بسیار خطرناکی ممکن است حاصل گردد. آمبولی ممکن است با بروز آنوریسم مغزی نیز همراه باشد.
فعالیت شدید سلول های استئوکلاست اصلی ترین عامل پوکی استخوان است. در این فرآیند استئوکلاست ها باعث از بین رفتن هیدروکسی اپتایت می شود. استئوکلاست ها سلول های از بین برنده ماده معدنی استخوان هستند. این سلول ها با فعالیت هورمون پاراتیروئید فعال می شوند. این هورمون عملا باعث برداشت کلسیم و فسفات از استخوان و ورد به پلاسما می شود.
در واقع هورمون پاراتیروئید باعث می شود برداشت کلسیم از استخوان افزایش یابد. به این ترتیب سطح پلاسمایی کلسیم بالا می رود و در مقابل از حجم هیدروکسی اپتایت در استخوان کاسته می شود. در این حالت به تدریج از حجم ماده معدنی استخوان کاسته می شود.
از شایع ترین علائم پوکی استخوان می توان به درد های مفصلی و اسکلتی اشاره کرد. شخص در معرض آسیب های استخوانی قرار می گیرد. ممکن است به راحتی دچار شکستگی استخوان شود. یکی از خطرناک ترین شکستگی ها شکستگی استخوان لگن است. این وضعیت به خصوص در سنین بالا بسیار خطرناک است. زیرا با احتمال بروز آمبولی همراه خواهد بود.
به خصوص شکستگی گردن فمور یا استخوان ران. شکستگی بسیار خطرناکی که می تواند با خونریزی های شدید و کم خونی نیز همراه باشد. وضعیتی که می تواند به شوک هایپوولمیک و افت شدید فشار خون توام شود.
تغذیه و ورزش دو رکن مهم پیشگیری از پوکی استخوان هستند. استفاده از میان وعده های غذایی حاوی کلسیم بالا در این زمینه راهگشاست. به عنوان مثال استفاده از لبنیات کافی می تواند در تقویت بافت استخوانی موثر باشد. از دیگر منابع غذایی حاوی کلسیم بالا می توان به کرفس، کنگر فرنگی، کلم بروکلی و سیب اشاره کرد. محصولات خشکبار مانند آجیل و برگه زردآلو و نیز بادام و پسته هم منابع غنی کلسیم هستند. ساردین و به طور کلی غذاهای دریایی حاوی مقادیر بالایی کلسیم هستند.
ورزش منظم و ملایم و مداوم یکی از اصلی ترین ارکان تقویت استخوان است. ورزش باعث افزایش آزادسازی هورمون رشد و سایر فاکتورهای رشد می شود. این عوامل در نهایت استخوان سازی را تقویت می کنند. مطالعات نشان داده است ورزشکارانی که به طور حرفه ای در رشته هایی مانند والیبال، اسکواش و اسکیت سرعتی فعال هستند، دانسیته استخوانی بالاتری دارند. مصرف غذاهای دریایی و به خصوص مواد غذایی حاوی کلاژن بالا نیز می تواند در این زمینه موثر باشد. به عنوان مثال استفاده از ساشه کلاژگان پلاس می تواند مفید باشد.
پوکی استخوان قابل پیشگیری است. اما اگر ایجاد شود درمان قطعی ندارد. شدت علائم این بیماری را می توان کنترل کرد. از جمله مهم ترین روش های درمانی برای پوکی استخوان در زنان استفاده از رالوکسیفن است. ترکیبی شبه هورمونی شبیه به داروی ضد سرطان تاموکسیفن. این ترکیب می تواند از بروز سرطان سینه هم پیشگیری کند. این ترکیب در رحم و پستان نقش آنتاگونیستی روی گیرنده استروژن دارد.
به این ترتیب مانع از اثرات مخرب استروژن می شود. در مقابل در نواحی دیگری مانند هیپوتالاموس و هیپوفیز یا استخوان نقش آگونیستی دارد. در واقع این ترکیب اثرات مضر و سرطان زای استروژن را در بافت هایی مانند پستان و رحم کنترل می کند. در عین حال باعث می شود اثرات مفید ترکیب مزبور در استخوان و مغز حفظ گردد. از دیگر داروهای مورد استفاده در درمان پوکی استخوان که خطر اول درمان این بیماری به شمار می آید، بیس فسفونات ها هستند.
یکی از تداولترین و مطرح ترین این ترکیبات آلندرونات است. از دیگر ترکیبات جدیدتر مرتبط با این خانواده زولدرونیک اسید است. ترکیبی که با نام تجاری Zometa در بازار دارویی عرضه می شود.
استفاده از غذاهای حاوی فسفات بالا برای سلامت استخوان بسیار زیان آور است. فسفات در بسیاری از غذاهای فرآوری شده حضور دارد. از جمله در نوشابه های سیاه. در این نوشابه ها مقدار بالایی اسید فسفریک موجود است. این مقدار بالای فسفات در نهایت باعث فعال شدن هورمون پاراتیروئید می شود. این هورمون را به اختصار PTH می گویند.
این هورمون در پاسخ به بالا رفتن غلظت فسفات پلاسما از غده ای به نام پاراتیروئید ترشح می شود. این هورمون اعمال و رفتاری متضاد با هورمون دیگری به نام کلسی تونین دارد. به همین دلیل یکی از ترکیباتی که برای درمان پوکی استخوان شدید استفاده می شود، همین کلسی تونین است. کلسی تونین هورمونی است که از سلول های
استفاده از فرآورده های حاوی ویتامین D3 و کلسیم می تواند در پیشگیری از پوکی استخوان موثر باشد. قطره خوراکی ویتامین D3 در این زمینه می تواند موثر باشد. استفاده در کنار ویتامین D3 می تواند به اثرات ویتامین D3 در این حوزه کمک کند. این دو ترکیب با همراهی ویتامین A در فرمولاسیون قطره A+D پلاس K2 به کار برده شده است. برای کودکان با سنین بالاتر می توان از سوسپانسیون استئوکلسیزین نیز استفاده کرد.
نرمی استخوان به معنی از بین رفتن دانسیته ماده معدنی است. ماده معدنی استخوان مجموعه ای از مواد معدنی کلسیم، هیدروکسید و فسفات است. به این مجموعه اصطلاحا کریستال های هیدروکسی اپتایت می گویند. کمبود و ضعف این ماده عامل اصلی نرمی استخوان است.این وضعیت می تواند دندان ها را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد.
علت اصلی و قطعی نرمی استخوان در کودکان شناخته شده نیست. اما برخی عوامل می توانند ایجاد این وضعیت را تسریع کنند. عدم استفاده کافی از شیر مادر در نوزاد، تغذیه نامناسب، عدم استفاده مقادیر کافی ویتامین D3 و کلسیم، و تحرک ناکافی همگی از ریسک فاکتورهای ابتلا هستند. از دیگر عوامل بروز این اختلال می تواند کمبود فعالیت فاکتور های رشد و حتی کم خونی باشد. کمبود هورمون رشد در افراد مبتلا به اختلالات هیپوفیز می تواند در بروز نرمی استخوان نقش داشته باشد.
از طرفی مصرف بعضی داروها مانند کورتیکوستروئید های سیستمیک می تواند باعث تشدید روند پوکی استخوان شود. در بعضی از بیماری ها مانند کوشینگ نیز احتمال بروز این پوکی یا نرمی استخوان افزایش می یابد. در بعضی اختلالات رشد مانند کرتینیسم مادرزادی استخوان ها دچار مشکل هستند. کرتینیسم مادرزادی نتیجه یک نوع خاص از کم کاری تیروئید در مادران است.
برای تشخیص قطعی نرمی استخوان باید از روش دانسیتومتری استفاده کرد. استفاده از روش هایی مثل رادیوگرافی اشعه ایکس یا سی تی اسکن صرفا می تواند نشانه هایی از پوکی استخوان را نشان دهد. اما برای تشخیص قطعی با دانسیتومتری امکان پذیر است. یکی از قدیمی ترین تکنیک ها در این زمینه تکنیک DEXA است.
استفاده از میان وعده های حاوی کلسیم و ورزش منظم بسیار مهم است. کودک باید از مصرف غذاهای موسوم به Junk Food خودداری نماید. باید تحرک داشته باشد. تماشای تلویزیون و بازی با تبلت و کامپیوتر باید به حداقل برسد. مصرف آب فراوان نیز ضروری است. استفاده منظم از میوه ها و سبزی های تازه باید در نظر گرفته شود. استفاده از کلم بروکلی، کرفس، کنگر فرنگی، مرکبات و آجیل باید افزایش یابد.
این غذاها باید در قالب میان وعده و به طور منظم مصرف شوند. مصرف شیر و لبنیات بسیار مهم است. استفاده از نوشیدنی های گازدار حاوی قند طبیعی باید به حداقل برسد. در میان لبنیات بستنی یک محصول لبنی به حساب نمی آید. بستنی بیشتر یک محصول حاوی قند ساده است. با این حال مصرف بستنی های تهیه شده از شیر خشک هم می تواند تا حدودی به عنوان یک محصول لبنی کلسیم مورد نیاز بدن کودک را تامین کند.
افرادی که به صورت ژنتیکی سابقه ابتلا به پوکی استخوان را دارند، باید به طور دوره ای تحت ارزیابی دانسیته استخوان قرار گیرند. این بررسی کاملا ضروری است. به محض مشاهده اولین نشانه های نرمی استخوان شخص باید تحت درمان قرار گیرد. استفاده از مکمل های تقویت استخوان در کنار درمان های دارویی ضروری است.
به عنوان مثال استفاده از قطره آد پلاس کا2 و ویتامین د3 در نوازدان در معرض ابتلا به راشیتیسم اهمیت دارد. همچنین استفاده از استئوکلسیزین در افراد بزرگسال و کودکان با سنین بالاتر می تواند توصیه شود. این محصول مانع از بروز استئومالاسی یا نرمی استخوان در بزرگسالان و پوکی استخوان در سالمندان می شود.
استئوکلسیزین سوسپانسیون خوراکی کلسیم است. در فرمولاسیون این فرآورده از کلسیم، ویتامین D3، منیزیم و زینک استفاده شده است. این محصول به فرو سوسپانسیون طراحی و فرموله شده است. در این فرآورده از کلسیم به صورت نمک کلسیم کربنات استفاده شده است. دوز کلسیم معادل 250 میلی گرم است.
میزان ویتامین D3 معادل 200 واحد، میزان منیزیم معادل 75 میلی گرم و زینک معادل 3 میلی گرم است. مجموعه این ترکیبات باعث تقویت سیستم ایمنی و بهبود رشد می شود. به خصوص رشد فیزیکی و قدی با استفاده از هورمون رشد ارتقا می یابد. زینک البته می تواند باعث تحریک اشتها نیز بشود. بنابراین بهتر است استفاده از این فرآورده شب ها صورت پذیرد. یک ساعت قبل از شام یا دو ساعت بعد از شام بهترین زمان استفاده از این فرآورده است.
استخوان و سلامت آن به خصوص برای کودکان و افراد سالمند از اهمیت زیادی برخوردار است. در سنین کودکی احتمال بروز نرمی استخوان بسیار بالاست. نوعی اختلال موسوم به راشیتیسم می تواند در نتیجه کمبود ویتامین د3 در بدن ایجاد شود. استفاده از ویتامین د3 به همراه ویتامین K می تواند در پیشگیری از این عارضه موثر باشد. مصرف کلسیم به خصوص در اوایل حیات نوزاد بسیار مهم است. برای این منظور استفاده از رآورده هایی مانند قطره خوراکی ویتامین د3 و قطره خوراکی آد پلاس کا2 دارو افشان شایگان می تواند مفید باشد.
یکی از محصولاتی که می تواند در بزرگسالان و کودکان 2 تا 6 سال برای تقویت منابع کلسیم بدن موثر باشد، استئوکلسیزین است. فرآورده ای به صورت سوسپانسیون خوراکی. فرآورده ای که حاوی کلسیم، ویتامین د3 و زینک و منیزیم می باشد. این محصول برای افراد سالمند نیز قابل استفاده است. محصولی که می تواند دردهای بدن و سردرد میگرنی را کنترل کند.
محصولی که می تواند با داشتن زینک در اصلاح وضعیت رشد و تحریک اشتهای کودک نیز موثر باشد. استفاده از کلسیم می تواند در تقویت ایمنی نیز موثر باشد. این یون در نهایت از بروز بسیاری از بیماری های پوستی نیز پیشگیری می کند. به عنوان مثال در افرادی که به بیماری های قارچی پوست مبتلا هستند، ضعف منابع کلسیم مشاهده شده است.
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی دارو افشان شایگان
شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان تولید فرآورده های سلامت محور در اشکال دارویی متنوع را وجهه همت خود قرار داده است.
لینک های مفید ————
اطلاعات تماس ————
تلفن : 02191007002
صدای مشتری : 1603
پست الکترونیک : info@shayganpharma.com
©کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت دارو افشان شایگان می باشد .
