تغذیه پوکی استخوان در زنان اهمیت فوق العاده ای دارد. اساسا اگر رژیم غذایی یک فرد در طول زندگی اش متعادل باشد، احتمال بروز پوکی استخوان به حداقل می رسد. پوکی استخوان یکی از بیماری های مزمن وابسته به هورمون است. این اختلال در زنان و مردان قابلیت بروز دارد. ولی در زنان پس از دوران یائسگی احتمال بیشتری دارد.
در زنان در دوران یائسگی میزان ترشح هورمون استروژن به حداقل می رسد. این وضعیت احتمال بروز برخی از مشکلات سلامت را بسیار بالا می برد. ضعف سیستم ایمنی، کم خونی، نازک شدن پوست، احتمال بروز عفونت ها و مسائلی از این دست همه از پیامدهای پوکی استخوان در زنان است. یکی دیگر از عواقب مهم این بیماری استئوآرتریت و آرتروز است.
دو اختلالی که نتیجه مستقیم ابتلای طولانی مدت به پوکی استخوان است. پوکی استخوان در واقع همان اختلالی است که با نام علمی استئوپوروز شناخته می شود. اختلالی که با توجه به رژیم غذایی فقیر و نامناسب بسیاری از ما متاسفانه بسیار شایع شده است.
وقتی می گوییم کاهش تراکم استخوانی منظورمان چیست؟ منظورمان کاهش میزان توده معدنی استخوان است. توده معدنی استخوان عموما از هیدروکسی آپاتیت تشکیل می شود. هیدروکسی آپاتیت ماده ای متشکل از کلسیم و هیدروکساید است. ترکیبی بسیار سخت که بخش اصلی ماده سخت استخوان را تشکیل می دهد.
این ماده همچنین بخش عمده انامل (Enamel) یا مینای دندان را می سازد. یکی از اصلی ترین نقاط ضعف مینای دندان محیط اسیدی است. محیط های اسیدی مثل محیط داخل دهان پس از استفاده از مواد شیرین به شدت به هیدروکسی آپاتیت آسیب می رساند. به همین دلیل در فرمولاسیون خمیردندان ها از فلوئوراید استفاده می شود.
این ماده یعنی فلوراید می تواند هیدروکسی آپاتیت را به فلوروآپاتیت تبدیل کند. فلوئوروآپاتیت در مقایسه با هیدروکسی آپاتیت حساسیت بسیار کمتری نسبت به اسید حاصل از تخمیر لاکتیکی دارد. تخمیر لاکتیکی باکتری های در دهان پس از مصرف مواد قندی اصلی ترین عامل پوسیدگی دندان هاست. عاملی که هزینه های سنگین دندانپزشکی را به دنبال خواهد داشت.
به همین خاطر است که همه ما باید روزانه حتما لااقل یک بار دندان های خود را مسواک کنیم. اساسا مصرف مقادیر بالای قند احتمال بروز پوکی استخوان را به شدت افزایش می دهد. این پوکی هم استخوان ها را تحت الشعاع قرار می دهد و هم بافت دندان ها را تخریب می کند. وقتی پوکی استخوان رخ می دهد، لایه متراکم خارجی استخوان نازک می شود. به علاوه فضاهای اسفنجی بخش مرکزی استخوان حفرات بیشتری پیدا می کنند. سایز حفرات موجود هم افزایش می یابد. این در واقع منظره بافتی استخوان در بیماران مبتلا به پوکی استخوان خواهد بود.
پوکی استخوان به معنی کاهش شدید توده معدنی استخوان است. این بیماری را با استفاده از تکنیکی به نام دوزیمتری استخوان تشخیص می دهند. تکنیکی که به اختصار از آن با عنوان DEXA نام می برند. از مهم ترین دلایل ابتلا به پوکی استخوان می توان به عوامل هورمونی اشاره کرد. یکی از هورمون هایی که نقش بسیار مهمی در تراکم استخوان دارد، استروژن است.
استروژن سلول هایی به نام استئوبلاست را تحریک می کند. این سلول ها باعث نفوذ بیشتر کلسیم و فسفات به عمق استخوان می شوند. مکمل هایی مانند استئوکلسیزین دارو افشان شایگان می تواند نقش مهمی در تقویت بخش معدنی استخوان داشته باشد.
علت تحلیل استخوان ها در درجه اول فعالیت سلول هایی موسوم به استئوکلاست است. به طور کلی همه ما از حدود سی سالگی به بعد وارد مرحله خاصی از زندگی می شویم. مرحله ای که طی آن سرعت تخریب استخوان بر سرعت تشکیل آن پیشی می گیرد. در مرحله قبل از سی سالگی سرعت تشکیل استخوان بر سرعت تخریب آن می چربد.
در این حالت سلول های استئوبلاست فعالیت بسیار بیشتری دارند. در این حالت هورمون هایی مانند کلسی تونین می توانند به فرآیند استخوان سازی کمک کنند. این هورمون بسیار مهم از غده تیروئید آزاد می شود. فرمولاسیون هایی از کلسی تونین به صورت استنشاقی موجود است. اسپری های یخچالی کلسی تونین در حال حاضر برای کمک به پوکی استخوان مورد استفاده قرار می گیرند.
برخلاف کلسی تونین و هورمون رشد، سطوح بالای هورمون پاراتیروئید (PTH) و کورتیزول باعث تخریب بافت معدنی استخوان می شود. این نتیجه فعالیت سلول های موسوم به استئوکلاست است.
پوکی استخوان ناشی از افزایش سن را پوکی استخوان اولیه می نامند. این پوکی استخوان صرفا بر اثر کهولت سن رخ می دهد. این کهولت سن با کاهش مقادیر هورمون هایی مانند کلسی تونین، هورمون رشد و هورمون های جنسی سبب ساز پوکی استخوان می شود. در مقابل برخی از موارد پوکی استخوان نیز می تواند علت خارجی داشته باشد.
به این نوع پوکی استخوان ثانویه می گویند. به عنوان مثال مصرف بیش از حد داروهای خانواده کورتیکوستروئید مانند پردنیزولون، کورتیزون و دگزامتازون باعث پوکی استخوان می شود. این داروها به خصوص اگر به صورت سیستمیک مصرف شوند، به احتمال زیاد باعث ایجاد استئوپوروز می شوند. منظور از مصرف سیستمیک مصرف تزریقی و یا خوراکی است. البته مصرف کورتیکوستروئید ها به صورت استنشاقی با احتمال کمتری از ایجاد پوکی استخوان همراه است.
مصرف کلسیم و ویتامین D و مواد غذایی حاوی آن برای زنان اهمیت فوق العاده ای دارد. استفاده از غذاهایی هم چون لبنیات، ماهی و غذاهایی از این دست برای تقویت استخوان سازی اهمیت فوق العاده ای دارد. یکی از مهمترین عوامل مهارکننده پوکی استخوان ورزش است. فعالیت منظم ورزشی می تواند در سنتز و آزادسازی هورمون ها و فاکتورهای دخیل در تحریک استخوان سازی موثر باشد.
رژیم غنی از آمینواسید و پروتئین باید در نظر گرفته شود. زنان با سابقه ابتلا به پوکی استخوان در اعضای درجه یک خانواده خود باید از مصرف الکل به میزان زیاد و استعمال سیگار تا حد امکان خودداری کنند.
افرادی که به سرطان سینه وابسته به هورمون مبتلا هستند از داروهایی استفاده می کنند. داروهایی که باعث آنتاگونیزاسیون گیرنده استروژن و پروژسترون می شوند. لازم به ذکر است که داروهای آنتاگونیست گیرنده استروژن می توانند اثرات این هورمون را در بافت های مختلف مهار کنند. یکی از بافت هایی که می توانند در اثر برخورد با استروژن به صورت سرطانی درآید، بافت غدد پستانی است.
استروژن یکی از عوامل تحریک کننده ایجاد سرطان سینه است. البته سرطان سینه می تواند علت غیر هورمونی هم داشته باشد. در درمان سرطان سینه از ترکیباتی مثل تاموکسیفن استفاده می شود. این ترکیب یک مولکول از خانواده ترکیبات مدولاتور انتخابی گیرنده استروژن است. ترکیباتی که به آن ها اختصارا SERMs گفته می شود. یکی از عوارض نسل های قدیمی تر SERMs آنتاگونیزاسیون گیرنده های استروژن در بافت استخوان است.
این فرآیند با پوکی استخوان همراه خواهد شد. نسل های جدیدتر این ترکیبات مانند رالوکسیفن و آرزوکسیفن این عوارض را کمتر نشان می دهند. این نوع پوکی استخوان ثانویه به مصرف داروهاست.
مصرف غذاهای حاوی قند بالا بزرگترین سم برای سلامت استخوان هاست. غذاهای حاوی قند و شکر زیاد معمولا تولید رادیکال های آزاد اکسیداتیو را در بدن زیاد می کنند. رادیکال های آزاد اکسیداتیو اثرات بسیار مخربی بر سلامت بافت های مختلف دارند. یکی از این بافت ها استخوان است. از دیگر پیامد های تولید بیش از حد رادیکال های آزاد اکسیداتیو می توان به ریزش مو و پیری پوست اشاره کرد. در این موارد استفاده از فرآورده هایی مثل ماسک موی ترمیم کننده و کرم کلاژن و ضد چروک شاربوت می تواند مفید باشد.
از جمله مهمترین نوشیدنی هایی که می تواند پوکی استخوان را تشدید کند، نوشابه های حاوی اسید فسفریک است. به طور کلی فست فودها، غذاهای حاوی مقادیر بالای فسفات مانند نوشابه های مشکی و غذاهای فرآوری شده احتمال بالاتری از بروز پوکی استخوان دارند. استفاده از الکل و استعمال سیگار باید محدود شود. مصرف میان وعده های غذایی غنی از آجیل و دانه ها باید تشویق گردد.
اتتفاده از موادی مانند سبزی های تازه، کنگر فرنگی و کرفس در این افراد به شدت توصیه می گردد. در صورت لزوم استفاده از مکمل های حاوی کلسیم و ویتامین D3 مانند استئوکلسیزین در این افراد توصیه می گردد. کودکانی که در معرض ابتلا به نرمی استخوان (استئومالاسی) هستند باید از بدو تولد در کنار استفاده منظم از شیر مادر، از قطره های حاوی ویتامین D3 مانند قطره ویتامین D3 دارو افشان شایگان استفاده کنند.
جالب است که استفاده از منابع غذایی حاوی ویتامین K2 می تواند به روند استخوان سازی و پیشگیری از نرمی و پوکی استخوان در بزرگسالی کمک کند. در این زمینه می توان مصرف قطره آد پلاس کا 2 دارو افشان شایگان را توصیه کرد. غذاهایی مانند کاهو و کلم بروکلی مقادیر بالایی ویتامین K2 دارند.
استئوکلسیزین دارو افشان شایگان سوسپانسیون خوراکی کلسیم است. این محصول می تواند در پیشگیری از بروز پوکی و نرمی استخوان موثر باشد. مصرف این محصول برای کودکان روزانه یک قاشق غذاخوری دو ساعت بعد از شام است. برای بزرگسالان می توان از دو قاشق غذاخوری دو ساعت بعد از شام استفاده کرد. استئوکلسیزین دارو افشان شایگان محصولی حاوی 250 میلی گرم کلسیم، به فرم نمک کربنات در کنار منیزیم، زینک و ویتامین D3 است. این محصول علاوه بر پیشگیری از نرمی و پوکی استخوان، می تواند در کاهش و تسکین دردهای عضلانی و استخوانی هم موثر باشد .
پوکی استخوان یکی از بیماری های مزمن وابسته به هورمون و وابسته به تغذیه است. پوکی استخوان می تواند در اثر کهولت سن رخ دهد. کهولت سن با کاهش هورمون هایی مثل هورمون رشد، فاکتور های رشد استخوان ساز، کلسی تونین و هورمون های استروژن موجب پوکی استخوان می شود. استفاده از برخی مواد غذایی، غذاهای فرآوری شده، مواد غذایی حاوی رادیکال های آزاد اکسیداتیو و نوشیدنی های حاوی قند و فسفریک اسید بالا می تواند باعث تشدید پوکی استخوان شود.
فسفریک اسید پلاسمایی باعث بالا رفتن میزان هورمون پاراتیروئید می شود. این هورمون باعث تخریب تدریجی بافت استخوان می شود. یکی از دلایل تشویق کودکان به عدم مصرف بالای نوشابه همین موضوع است. استفاده از نوشیدنی هایی که به جای قند ساده حاوی شیرین کننده های مصنوعی سالم از خانواده سوکرالوز هستند و فسفات پایین دارند می تواند تا حد زیادی از بروز این مشکلات پیشگیری کند. به طور خلاصه می توان گفت افرادی که در سنین بالاتر از 50 سال هستند و در خانواده درجه یک خود سابقه پوکی استخوان داشته اند، بعد از پنجاه سالگی حتما باید به صورت دوره ای و حداقل هر شش ماه یک بار از نقطه نظر سلامت استخوان ها مورد بررسی قرار گیرند.
به خصوص اگر داروهایی مانند کورتیکوستروئید ها را به صورت مکرر و مداوم استفاده می کنند. این داروها می توانند باعث بالا رفتن قند خون و در عین حال کاهش دانسیته بافت معدنی استخوان شوند.
منابع
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی دارو افشان شایگان
شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان تولید فرآورده های سلامت محور در اشکال دارویی متنوع را وجهه همت خود قرار داده است.
لینک های مفید ————
اطلاعات تماس ————
تلفن : 02191007002
صدای مشتری : 1603
پست الکترونیک : info@shayganpharma.com
©کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت دارو افشان شایگان می باشد .
