جای سوختگی، بسته به شدت و وسعت سوختگی پس از تماس پوست با حرارت شدید ایجاد میشود. اگر جای سوختگی وسیع باشد، پس از التیام زخم، بخشی از پوست با رنگی متفاوت و ضخامت بیشتر برجای میماند که اسکار نامیده میشود. تشکیل اسکار، ناشی از تجمع ترکیبی به نام کلاژن است که در روند ترمیم زخم توسط بدن تولید و در محل زخم ذخیره میشود.
در ادامه این مقاله به بررسی بیشتر جای سوختگی، راههای درمان و مراقبتهای ضروری پس از ایجاد سوختگی میپردازیم. لازم به ذکر است تمامی راهکارهای خانگی و محصولات مربوط به سوختگیهای کوچک و نوع یک در بزرگسالان هستند. برای درمان و بهبود جای سوختگیهای عمیق، وسیع یا سوختگی کودکان، توصیه میشود جهت بررسی بیشتر به مرکز درمانی مراجعه گردد.
دراین مقاله میخوانیم
Toggleجای سوختگی، معمولا پس از سوختگی نوع دو و سه ایجاد میشود و به انواع مختلفی دستهبندی میگردد:
سوختگیها با توجه به عامل ایجاد کننده، انواع مختلفی دارند:
درجه سوختگی بر اساس وسعت پوست آسیبدیده تعیین میشود و عموما به سه درجه یک، دو و سه تقسیم میگردد.
وقتی سوختگی اتفاق میافتد، ممکن است منجر به ایجاد عوارضی پس از واقعه شود.
توصیه میشود فردی که دچار گرمازدگی شده است، سریعا به محلی خنک منتقل شود و مقدار کافی آب و مایعات به او داده شود.
در صورتی که علائمی مانند تهوع و استفراغ و حالت گیجی ایجاد شود احتمال نفوذ عامل بیماریزا به خون فرد وجود دارد و باید فورا به مرکز درمانی مراجعه شود.
ایجاد جای زخم (اسکار) یک مرحله طبیعی در ترمیم زخم میباشد. پس از ایجاد آسیب پوستی، سلولهای بدن به سرعت تکثیر میشوند تا منفذ ایجاد شده را ترمیم و از ورود عوامل بیماریزا به بدن جلوگیری کند. در نتیجه این روند، گاهی سلولهای غیر مشابه با سلولهای طبیعی بدن ایجاد میشود که حاوی کلاژن بیشتری هستند و ظاهری متفاوت در سطح پوست ایجاد میکنند.
کرمها و پمادهای مخصوص از بین بردن جای اسکار، با روشهای مختلفی اثر میگذارند. برخی حاوی مقادیر اندک لایهبردار هستند و با حذف سلولهای مرده در ناحیه اسکار، منجر به ترمیم سریعتر ناحیه میشوند. گروهی دیگر با تامین آب مورد نیاز سلولها به بهبود ظاهر پوست ناحیه آسیب دیده کمک میکنند. توصیه میشود در کنار استفاده از کرمها و پمادها، ناحیه آسیب دیده در برابر نور آفتاب قرار نگیرد.
کرمها و پمادهای حاوی آلانتوئین، به بهبود ظاهر جای زخم تازه و قدیمی کمک میکند. آلانتوئین با آبرسانی به سلولهای پوستی و حفظ رطوبت آنها به زیباتر شدن پوست آسیب دیده کمک میکند. از دیگر محصولات مورد استفاده در رفع اسکار و جای زخم، لایههای منفذدار سیلیکونی هستند که مثل بافت طبیعی بدن، بخش آسیبدیده را میپوشانند و ترمیم جای زخم را تسریع میکنند.
از دیگر ترکیبات موثر در درمان جای زخم، آلیسین است و به علت داشتن خاصیت ضدالتهابی برای ترمیم اسکار استفاده میشود.
در صورتی که جای سوختگی یا اسکار ایجاد شده است، میتوان با روشهای مختلف آن را کاهش داد.
در صورتی که راهکارهای فوق موثر واقع نشد، ممکن است پزشک معالج راهکارهای درمانی دیگری را پیشنهاد کند:
برخی درمانهای خانگی، به بهبود جای سوختگی خفیف کمک میکند. عسل، با داشتن خاصیت پوشانندگی و حفظ رطوبت و ضدالتهابی در ترمیم جای زخم موثر است و از زمانهای گذشته، استفاده از این ماده در روتینهای مراقبت از پوست و مو توصیه شده است. از دیگر مواد طبیعی قابل استفاده در منزل، آلوئه ورا است که قابلیت ترمیم جای زخم بالایی دارد. برای استفاده از آلوئه ورا، بخش خارجی برگها را جدا کنید و ژل درون برگ را تخلیه کنید و روی جای زخم ماساژ دهید، پس از 20 دقیقه شستشو دهید.
روغن نارگیل سرشار از اسیدهای چرب امگا است و با نفوذ بالا به پوست، در ترمیم جای زخم ناشی از سوختگی و آکنه موثر است. همچنین این ترکیب حاوی ویتامین E است که به عنوان یک آنتیاکسیدان از سلولهای پوستی در برابر آسیب محافظت میکند. دومرتبه در روز، دو تا سه قطره آب لیموترش را به یک تا دو قاشق غذاخوری روغن نارگیل اضافه کنید و روی پوست ماساژ دهید.
عسل با خاصیت پوشانندگی به حفظ رطوبت پوست کمک میکند و باعث بهبود ظاهر جای زخم ناشی از سوختگی میشود. عسل نباید روی زخم باز مورد استفاده قرار گیرد. در صورتی که زخم باز وجود دارد، از محصولات دارویی این فرآورده با مشورت پزشک یا داروساز استفاده گردد.
بسته به عامل ایجاد سوختگی، نکاتی جهت حفظ سلامت عمومی و موضعی پس از وقوع حادثه وجود دارد. هرچه سریعتر درمان سوختگی آغاز شود، احتمال ایجاد اسکار کمتر است. بیشتر سوختگیهای خفیف، در خانه قابل درمان هستند و طی چند هفته بهبود مییابند. سوختگیهای شدید باید در بیمارستان درمان شوند و ممکن است نیاز به داروهای ضددرد، پاکسازی زخم، جراحی و جداسازی یا پیوند پوست باشد.
در صورتی که دچار سوختگی خفیف شدید، توصیه میشود محل سوختگی را به کمک آب ولرم یا خنک شستشو دهید. از گذاشتن یخ روی محل سوختگی خودداری کنید، زیرا یخ باعث تشدید آسیب محل سوخته میگردد. در صورتی که سوختگی روی دست اتفاق افتاده، حلقه و دستبند و هرگونه زیورآلات را خارج کنید. در صورتی که احتمال آلودگی زخم با مواد آلوده مثل خاک وجود دارد از زمان تزریق یادآور واکسن کزاز (تتانوس) ، اطمینان حاصل کنید. برای پوشاندن محل سوختگی، از گاز و بانداژ استریل و بدون پرز استفاده کنید.
در سوختگی ناشی از حرارت، ابتدا عامل حرارت را از بدن دور کنید، اگر شعله آتش است، بلافاصله آن را خاموش کنید یا لباس مشتعل را از بدن دور کنید و در صورتی که جسم داغ است، فورا جسم را از بدن جدا کنید. در صورتی که سوختگی وسیع یا شدید است، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. سپس با استفاده از آب سرد منطقه سوخته را خنک کنید. در محل سوختگی از یخ استفاده نکنید، زیرا باعث تشدید سوختگی میگردد.
در سوختگیهای خفیف، با استفاده از داروی استامینوفن و ایبوپروفن میتوان درد را تسکین داد. در ادامه درمان کرمها و پمادهای سوختگی قابل استفاده هستند. در صورتی که وسعت سوختگی زیاد است، با زخم پوش استریل، روی محل سوختگی را بپوشانید و بلافاصله به مرکز درمانی مراجعه کنید.
در سوختگیهای شیمیایی، در صورتی که ماده شیمیایی وارد چشم شما شده، به مدت 20 دقیقه با آب سرد شستشو دهید تا بقایای ماده شیمیایی خارج شود. در صورتی که سوختگی وسیع یا شدید است بلافاصله با اورژانس 115 تماس بگیرید.
سوختگی سایشی معمولا خفیف و درجه یک است و طی 6 روز بهبود مییابد. بهتر است برای تسریع التیام توصیه میشود از کرمهای مرطوب کننده بر روی جای سوختگی تماسی استفاده گردد.
برای تسریع التیام سوختگی پرتوی، بهتر است محل سوختگی با کرم مرطوب کننده، مرطوب شود و از لباسهای گشاد و نرم استفاده گردد. التیام سوختگی ناشی از پرتودرمانی ممکن است چند ماه به طول انجامد.
آلوئهورا یک مرطوب کننده و ضدالتهاب قوی است که حاوی سالیسیلات، پلیساکارید، منیزیم لاکتات و گلیکوزیل کرومون است. این گیاه در ترمیم جای زخم و آبرسانی به سلولهای پوستی کمک میکند.
بابونه، حاوی کامازولن و بیزابولول و دارای خاصیت ضدالتهابی است. همچنین بابونه سرشار از مواد آنتیاکسیدان ماتریسین، آپیژنین و لوتئین میباشد.
روغن جوجوبا، ترکیبی موثر در مرطوبکننده هاست. این ترکیب با ایجاد یک لایه محافظتی از خروج آب و خشک شدن پوست جلوگیری میکند و با خاصیت آنتیمیکروبیال و آنتیاکسیدان به ترمیم زخم کمک میکند.
عصاره پیاز، به کاهش التهاب پوست کمک میکند و در تسریع ترمیم لایههای پوستی و پیشگیری از ایجاد جای زخم موثر است.
روغن رزهیپ، از ترکیبات موثره در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست است و به حفظ آب پوست، کاهش چین و چروک و ترمیم لکههای تیره پوستی و جای زخم کمک میکند.
شیباتر به عنوان عامل مرطوبکننده و ضدالتهاب در محصولات مراقبت پوست جهت ترمیم جای زخم و آبرسانی استفاده میشود و از ایجاد کلوئید پیشگیری میکند. مطالعات نشان میدهد این ماده در بهبود اگزما و درماتیت آتوپیک موثر است.
درد ناشی از سوختگی گاهی طولانی و شدید است و نوع آن تغییر میکند، در نتیجه درمان آن دشوار است. حتی درمان زخم ناشی از سوختگی که شامل پانسمان، ضدعفونی کردن و تعویض پانسمان است، دردناک میباشد.
در صورت نیاز، میتوان پس از مشورت با پزشک یا داروساز از ضددردهایی مثل ایبوپروفن، استامینوفن و ناپروکسن استفاده کرد.
هنگامی که زخم ناشی از سوختگی وسیع باشد، پس از مراقبتهای حمایتی که اغلب در ICU صورت میگیرد، نوبت به ترمیم پوست و جلوگیری از ایجاد جای زخم به ویژه در ناحیه صورت میرسد. ابتدا باید سطح باز زخم با بهترین شیوه ممکن پوشانده شود تا از ورود عوامل عفونتزا و آلوده کننده خارجی به بدن پیشگیری و از خروج مایعات بدن جلوگیری گردد.
اعمال فشار، یکی از راههای درمان زخم است و به این منظور ماسکهای سه بعدی باندی و دیجیتال طراحی شده اند که به ترمیم سریعتر زخم و بهبود بافت پوست پس از ترمیم کمک میکند. این ماسکها از مواد انعطاف پذیر ساخته شده و معمولا نیم تا یک ساعت روی پوست آسیب دیده میماند تا با ایجاد فشار کنترل شده، به ترمیم بهتر پوست کمک کند.
صورت، ناحیه تناسلی، دست، پا و روی مفاصل بزرگ بدن مثل زانو، بخشهای حساس در زمینه سوختگی به شمار میروند و در صورت آسیب دیدن این نواحی، باید جهت درمان به مرکز پزشکی و درمانی مراجعه گردد.
در صورت ایجاد سوختگی خفیف روی پوست صورت، ممکن است صورت ورم کند. برای جلوگیری از ایجاد جای سوختگی و احساس ناراحتی، باید پوست به طور مداوم تمیز و مرطوب شود. ایجاد و حفظ رطوبت معمولا به کمک پمادها و کرمهای مخصوص سوختگی تامین میگردد. از دیگر روشهای تسریع ترمیم سوختگی در پوست صورت، استفاده از ماسکهایی است که مشابه سد بیولوژیکی بدن عمل میکنند و از خروج آب و ورود عوامل بیماریزا و آلوده کننده جلوگیری میکنند.
پوست صورت باید حداقل یک بار در روز با صابون ملایم و آب تمیز شستشو شود تا از ایجاد عفونت پیشگیری گردد. برای پیشگیری از عفونت، معمولا پماد باسیتراسین که یک آنتیبیوتیک موضعی است، تجویز میشود که باید هر 4 تا 6 ساعت روی پوست تمیز استفاده گردد. طول درمان با این دارو، یک هفته است و پس از این دوره باید مجدد به مرکز درمانی مراجعه شود. در مرحله ای از سوختگی که زخم باز وجود دارد، نباید از ترکیبات حاوی نقره (مثل سیلورسولفادیازین) استفاده شود زیرا روند ترمیم را به تاخیر میاندازد و احتمال ایجاد جای زخم سوختگی افزایش پیدا میکند.
در صورت ایجاد زخمهای عمیق یا وسیع بر صورت، یا سوختگی صورت کودکان، توصیه میشود جهت اقدامات لازم حتما به مرکز درمانی مراجعه شود.
درمان جای سوختگی در کودکان با توجه به نوع سوختگی، عمق، وسعت و محل آن صورت میگیرد.
یکی از راهکارها، استفاده از لوسیون، ژل و کرم است که اغلب حاوی ویتامینE هستند و به بهبود ظاهر اسکار کمک میکنند. از دیگر ترکیبات موثر در این محصولات، عصاره پیاز، آلانتوئین، هیالورونات، عصاره درخت چای، هیدروکینون و روغن رزهیپ است.
برای درمان جای سوختگی عمیق، از لیزردرمانی استفاده میشود. در این روش با اشعه لیزر، لایه سطحی اسکار برداشته میشود و با اینکه ممکن است منجر به حذف اسکار نشود ولی ظاهر آن بهتر میشود.
اعمال فشار ملایم و کنترل شده با تجهیزات مخصوص، به بهبود گردش خون و التیام زخم جهت جلوگیری از ایجاد جای زخم کمک میکند و یکی از راهکارهای پیشگیری از ایجاد اسکار پس از سوختگی محسوب میشود.
اگر جای زخم دردناک باشد یا خارش شدیدی داشته باشد، معمولا تزریق کورتیکواستروئیدها توسط پزشک معالج توصیه میشود. تزریق کورتیکواستروئیدها در محل اسکار صورت میگیرد و در از بین بردن جای اسکار و کاهش سایز آن موثر است. این دسته از داروها در کنار فواید خود، دارای عوارض جانبی هستند در نتیجه باید قبل از مصرف حتما با پزشک معالج و متخصص مشورت شود.
انواع روشهای جراحی برای از بین بردن یا کوچک کردن اسکار مورد استفاده قرار میگیرد. جراحی پلاستیک (Z-Plasty) و روشهای لایه برداری (Dermabrasion) از پرکاربردترین این روشها هستند. در روش کرایو (Cryosurgery) از دمای بسیار پایین برای از بین بردن بافت اسکار و ایجاد ظاهر اولیه لایه پوستی استفاده میشود.
عصاره پیاز یک ماده ضدالتهاب و ضدعفونی کننده است که جهت بهتر شدن ظاهر اسکار و جای زخم در محصولات مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. برای بهره بردن از این ماده طبیعی در منزل، عصاره پیاز را با روغن بادام یا روغن زیتون مخلوط کنید و این ترکیب را روی جای زخم بمالید.
روغن بادام از دیگر ترکیباتی است که برای ترمیم جای زخم استفاده میشود. این ترکیب حاوی مقادیر بالایی از ویتامین E است که به رفع علامت زخم کمک میکند. دو تا سه بار در روز روغن بادام را روی جای زخم ماساژ دهید.
آلوئهورا، سرشار از ویتامین A، Eو C است و به عنوان ضدالتهاب و درمان سوختگی مورد استفاده قرار میگیرد. برای بهره بردن از خواص آلوئه ورا، لایه رویی برگ را برش دهید و ژل موجود در برگ را استخراج کنید و روی جای زخم ماساژ بدهید.
سوختگیهای شیمیایی توسط موادی مثل نفت، بنزین، اسیدها و بازهای قوی، تینر و شویندههای قوی ایجاد میشود. ممکن است مدتی طول بکشد تا آثار سوختگی مشخص شود اما معمولا عامل سوزاننده مشخص است. در صورتی که سوختگی وسیع باشد، به این معنا که لایه های عمیق پوست درگیر شده یا قطر سوختگی بیش از 8 سانتیمتر است و یا کل دست، پا، صورت، کمر، مفصلهای بزرگ مثل زانو را درگیر کرده است، حتما جهت درمان به مرکز پزشکی مراجعه شود.
در صورتی که فردی دچار سوختگی با مواد شیمیایی شده است، با مرکز اورژانس تماس گرفته و بلافاصله محل با آب تمیز شسته شود و لباس آلوده و هرگونه بقایای ماده شیمیایی از سطح پوست جدا گردد. افرادی که در صدد کمک به مصدوم هستند، برای جدا کردن لباس آلوده و ماده شیمیایی حتما از دستکش محافظ استفاده کنند.
محل آسیب دیده باید فورا با مقدار کافی آب شستشو شود. بهتر است جهت جریان آب به گونه ای باشد که از پخش شدن ماده شیمیایی روی سطح پوست جلوگیری گردد. در صورتی که ماده شیمیایی به صورت پودر است، به کمک برس از سطح پوست جدا شود.
در سوختگی ناشی از حرارت و شعله در ناحیه چشم، بسیار مهم است که بلافاصله پس از ایجاد سوختگی، چشمها خنک شوند و در صورتی که عامل سوختگی مواد شیمیایی باشد، حتما با میزان کافی آب شستشو داده شود. به محض تشخیص سوختگی چشم، باید با اورژانس تماس حاصل و بیمار به مرکز درمانی منتقل شود. پس از سپری شدن مراحل اولیه ترمیم آسیب در چشم، در صورت ایجاد جای سوختگی معمولا روشهای جراحی یا پیوند پیشنهاد میشود.
معمولا جای سوختگی ناشی از آفتاب، پس از مدتی کاملا ترمیم میشود و جای زخم باقی نمیماند. بهترین مراقبت پس از ایجاد آفتاب سوختگی، استفاده از محصولات مرطوب کننده است. بهتر است تا التیام کامل پوست، هنگام خروج از منزل از ضدآفتاب دارای SPF حداقل 30 استفاده کنید تا از آسیب مجدد پوست پیشگیری شود. بعد از ایجاد سوختگی، لایه پوستی شروع به جدا شدن و پوسته پوسته میگردد. در این مرحله برای جلوگیری از ایجاد زخم و اسکار، نباید پوستهها توسط فرد کنده شود.
موضوعی که باید به آن توجه شود این است که آفتاب رنگ جای زخم را تیره میکند و باعث بیشتر دیده شدن آن میگردد. بنابراین هنگام حمام آفتاب و برنزه کردن، باید ازضد آفتاب روی پوست استفاده شود.
توصیه میشود تا جای امکان از پوشیدن لباسهای تنگ، ضخیم و زبر در محل سوختگی خودداری شود. بهتر است در مرحلهای که زخم باز وجود دارد یا تاول ناشی از سوختگی ترکیده است، از پوشش استریل مناسب روی آن استفاده شود که مانع ورود عوامل آلودهکننده شود. پس از بسته شدن زخم، محل زخم در حال بهبود به صورت مداوم با استفاده از مرطوب کننده پوشانده شود.
در صورتی که سوختگی در ناحیه سر، صورت و چشم باشد بهتر است پس از شروع مراحل ترمیم زخم، به پزشک متخصص مراجعه گردد. در صورتی که سوختگی وسیع یا عمیق باشد ممکن است جای آن باقی بماند و اقدامات درمانی و کمکی طی مراحل اولیه ایجاد جای زخم اهمیت زیادی خواهد داشت. بنابراین بهتر است پس از درمان ضروری اولیه، به پزشک متخصص پوست مراجعه شود.
پزشک متخصص پوست میتواند شما را در مورد درمان و بهبود جای زخم سوختگی قدیمی از طریق انواع روشها راهنمایی کند.
مطالعات نشان میدهند استفاده از مرطوب کننده به تسریع و بهبود التیام زخم کمک میکند. مرطوب کننده با کمک به تنظیم فرآیندهای التهابی و فاکتورهای موثر، باعث ترمیم بهتر پوست و پیشگیری از ایجاد جای زخم و اسکار میشود. بهتر است پس از بسته شدن زخم، برای جلوگیری از جای آن از کرمهای مرطوب کننده و لوسیون روی محل آسیب دیده استفاده شود.
برخی از اجزایی که در کرمها و لوسیونها به کار میروند، در از بین بردن جای زخم و کمرنگ شدن اسکار نقش دارند. از جمله این ترکیبات ویتامین E، شیباتر، روغن رزهیپ و روغن بادام هستند که علاوه بر خفظ رطوبت پوست که در حفظ زیبایی پوست نقش دارد، با خاصیت آنتیاکسیدانی از آسیب به لایههای پوست پیشگیری و ترمیم پوست را بهبود میبخشد.
لوسیون بدن شاربوت در دو لاین تخصصی مخصوص پوست چرب و مخصوص پوست خشک طراحی شده است و به تامین رطوبت و مواد مغذی پوست کمک میکند و با محافظت از سلولهای پوستی در برابر آسیبهای خارجی، فرصت کافی برای ترمیم پوست را تامین میکند. لوسیون بدن شاربوت مخصوص پوست خشک و نرمال حاوی شیباتر، ویتامین E و روغن آرگان است که علاوه بر آبرسانی به پوست، به محافظت از آن در برابر آسیبرسانهای خارجی محافظت میکند.
لوسیون بدن خنک کننده شاربوت حاوی پروویتامین B5 و روغن آرگان، سرشار از ویتامینهای A و E است که منجر به تحریک تولید سلولهای پوستی، آبرسانی و حفظ رطوبت و بهبود اسکارهای پوستی میگردد.
ایجاد جای زخم (اسکار) یک مرحله طبیعی در ترمیم زخم میباشد که پس از ایجاد آسیب پوستی، در اثر تکثیر سریع سلولهای متفاوت برای ترمیم زخم ایجاد میشود و ظاهری متفاوت با لایه طبیعی پوست ایجاد میکند. جای سوختگی، بسته به شدت و وسعت سوختگی پس از تماس پوست با حرارت شدید یا سایر عوامل سوزاننده ایجاد میشود. اگر جای سوختگی وسیع باشد، پس از التیام زخم، بخشی از پوست با رنگی متفاوت و ضخامت بیشتر برجای میماند.
بسته به عامل ایجاد سوختگی، نکات مهمی جهت حفظ سلامت عمومی و موضعی پس از وقوع حادثه وجود دارد. هرچه سریعتر درمان سوختگی آغاز شود، احتمال ایجاد اسکار کمتر است. بیشتر سوختگیهای خفیف، در خانه قابل درمان هستند و طی چند هفته بهبود مییابند.
سوختگیهای شدید باید در بیمارستان درمان شوند و ممکن است نیاز به داروهای ضددرد، پاکسازی زخم، جراحی و جداسازی یا پیوند پوست باشد. مطالعات نشان میدهند استفاده از مرطوب کننده به تسریع و بهبود التیام جای زخم کمک میکند. مرطوب کننده با کمک به تنظیم فرآیندهای التهابی و فاکتورهای موثر، باعث ترمیم بهتر پوست و پیشگیری از ایجاد جای زخم و اسکار میشود. بهتر است پس از بسته شدن زخم، برای جلوگیری از ایجاد اسکار از کرمهای مرطوب کننده و لوسیون روی محل آسیب دیده استفاده شود.
کرم مرطوبکننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوست خشک و نرمال، حاوی هیالورونیک اسید ، ویتامین E و روغن بادام است که علاوه بر خاصیت آبرسانی و مرطوب کنندگی در التیام علائم اگزما و تسریع بهبود جای زخم موثر است. کرم مرطوب کننده و آبرسان شاربوت مخصوص پوست چرب، حاوی روغن جوجوبا و زینک گلوکونات میباشد که با داشتن بافت سبک و خاصیت ضدآکنه، به بهبود جای زخم و اسکار و ترمیم لایه پوستی کمک میکند.
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی دارو افشان شایگان
لینک های مفید ————
اطلاعات تماس ————
تلفن : 02191007002
صدای مشتری : 1603
پست الکترونیک : info@shayganpharma.com
©کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت دارو افشان شایگان می باشد .