سوزش معده چیست ؟

همه چیز در مورد تنگی نفس و راه های درمانی آن

تشنج یا صرع چیست ؟

آبان , 1402

انواع تشنج در کودکان

تشنج به انواع مختلفی تقسیم می شود. یکی از شایع ترین و اصلی ترین انواع آن تشنج تونیک کلونیک است. به این نوع تشنج اصطلاحا تشنج یا صرع جنرال نیز می گویند. تشنجی که معمولا در فیلم های سینمایی و در مستند های علمی دیده ایم بیشتر از این نوع است. در این نوع تشنج یک کانون خاص و محدود وجود ندارد. تمام مغز تحت تاثیر قرار می گیرد.

فرد ابتدا دچار یک فاز تونیک می شود. به این معنا که کل عضلات بدن به حالت انقباض مداوم در می آید. این فاز در حد یک تا دو دقیقه طول می کشد. در صورتی که شخص ایستاده باشد، بعد از این اسپازم ناگهانی عضلانی ممکن است به پشت بیفتد. در این موارد خطر آسیب به سر وجود دارد. همین موضوع خطر بالای تکرار حملات صرع را نشان می دهد.

در فاز دوم یعنی فاز کلونیک انقباضات متناوب رخ می دهد. فرد ترشحات مخاطی شدید دارد. ممکن است دچار بی اختیاری ادرار شود. پس از اتمام این فاز شخص احساس خواب آلودگی می کند. گیج است و ممکن است از دهانش کمی خون هم بیرون بیاید. در واقع علت این خونریزی می تواند آسیب زبان ناشی از گاز گرفتن باشد. بنابراین باید صرع را کنترل کرد.

باید به هر قیمتی هست با استفاده از داروهای ضد صرع کمک به کاهش حملات صرع کرد. هر چند خود داروهای ضد صرع عوارض مختلفی دارند. اما اهمیت کنترل صرع به حدی است که حتی در مادر باردار توصیه می شود درمان ادامه یابد. در واقع با وجود خطراتی که مصرف داروهای ضد صرع می تواند برای سلامت جنین داشته باشد، خطر بروز حملات صرع برای جنین بسیار بالاتر است. به همین دلیل توصیه می شود حتما مصرف دارو حتی در دوره بارداری ادامه پیدا کند. از جمله مکمل هایی که می تواند برای کنترل تشنج موثر باشد، مگ پیرو است. این مکمل به صورت ساشه فرموله شده است.

در فرمولاسیون این مکمل از ترکیب منیزیم و پیریدوکسین استفاده شده است. منیزیم با دوز 400 میلی گرم و پیریدوکسین یا ویتامین B6 با دوز 5 میلی گرم. این محصول به شرحی که در ادامه خواهد رفت باعث افزایش آستانه تشنج و در نتیجه کمک به پیشگیری از حملات تشنج می کند. منیزیم همچنین می تواند به تسکین سردرد پس از اتمام حمله تشنج کمک کند. یکی دیگر از انواع صرع، صرع جزئی یا پارشیال است. در این نوع صرع یک کانون یا چند کانون مشخص و محدود تشنج در مغز وجود دارد. در حالتی که یک کانون صرع وجود دارد، به صرع مزبور اصطلاحا صرع جزئی ساده (Simple Partial Seizure) می گویند.

در این نوع صرع شخص دچار افت هوشیاری نمی شود. شخص هوشیار است، اما یک انقباض عضلانی ناخودآگاه در بخشی از بدن وی مشاهده می شود. در نوعی از صرع پارشیال که چند کانون وجود دارد، به صرع مورد نظر چند کانونی می گویند. این نوع صرع را جزئی کمپلکس (Complex Partial Seizure) هم می نامند. در این نوع صرع شخص دچار افت هوشیاری می شود اما معمولا صرع با به زمین افتادن و انقباضات تونیک کلونیک همراه نیست. این افراد دچار اتوماتیزم هستند. یعنی حالتی که در آن یک حرکت با الگوی تکرار شونده از آن ها سر می زند. اتوماتیزم حالتی شبیه به تیک است.

اما با آن تفاوت هایی دارد. در صرع غیاب که یک نوع صرع جنرالیزه و نه جزئی است، تمام مغز تحت الشعاع قرار می گیرد. در این فرم اما پلک زدن های متوالی و مکرر برای مدت کوتاهی در کودک دیده می شود. در صرع غیاب هم افت هوشیاری و خواب آلودگی وجود دارد. در این نوع صرع ابتدا کودک به یک جا خیره می شود و سپس برای مدتی مکررا با خیره شدن به آن نقطه پلک می زند.

آیا پیشگیری از تشنج در کودکان ممکن است ؟

پیشگیری از بروز حملات تشنج در کودکان کاملا ممکن است. این کار با استفاده از داروهای ضد تشنج مناسب امکان پذیر است. تشنج در درازمدت و در صورت تکرار می تواند بسیار خطرناک باشد. تشنج در صورت تکرار می تواند باعث از بین رفتن بخشی از سلول های اعصاب می شود. تشنج در واقع باعث از بین رفتن قوای شناختی مانند قدرت تحلیل و حافظه می شود.

بنابراین باید حتما حملات تشنج را با استفاده از داروهای ضد تشنج مناسب پیشگیری کرد. تشنج در کودکان می تواند از نوع تونیک – کلونیک یا ابسان باشد. برای درمان صرع تونیک کلونیک معمولا از داروهایی مانند سدیم والپروات، فنی توئین، کاربامازپین و فنوباربیتال استفاده می شود. صرع ابسان یا غیاب برخلاف صرع تونیک کلونیک با انقباضات عضلات تمام بدن همراه نیست.

در کودکان در بسیاری موارد صرع از این نوع است. برای کنترل این نوع صرع می توان از اتوسوکسیماید یا سدیم والپروات استفاده کرد. معمولا صرع غیاب را صرع کوچک نیز می نامند. چن بیشتر در کودکان رخ می دهد. استفاده از داروهایی مانند فنوباربیتال، فنی توئین و کاربامازپین برای درمان صرع کوچک توصیه می شود. برعکس استفاده از داروهایی مانند اتوسوکسیماید برای مبتلایان به صرع جنرال یا تونیک – کلونیک انتخاب خوبی نمی باشد.

علل، تشخیص و راهکارهای درمانی تشنج

معمولا تشخیص تشنج یا صرع بر اساس معاینه بالینی و بررسی یافته های سی تی اسکن و MRI انجام می شود. تکنیک MRI یا تصویربرداری به کمک تشدید مغناطیسی می تواند تصویری سه بعدی از مقاطع مختلف بافت مغزی به دست دهد. این تصویر به خوبی می تواند در مورد میزان آسیب مغزی و تغییرات بافت مغز اطلاعات خوبی در اختیار ما قرار دهد.

یکی دیگر از تکنیک های بسیار مهم تشخیصی عبارت است از بررسی امواج مغزی. روشی که به آن الکتروانسفالوگرافی می گویند. در این روش امواج آهسته و سریع مغزی بررسی می شود. بر این اساس می توان به محل کانون تشنج پی برد. تعداد کانون ها و گستره درگیری مغز با تکنیک بررسی امواج امکان پذیر است. برخی داروها هم البته می توانند بروز حملات تشنج را موجب شوند.

در این موارد حتما باید از بیمار تاریخچه گرفته شود. باید مشخص شود که بیمار دقیقا به چه دلیل دچار حمله صرع شده است. در صورتی که تشنج ناشی از دارو شدید باشد، با صلاحدید پزشک باید دوز دارو را تنظیم کرد یا آن را قطع کرد.

علائم شناخته شده و روش‌های مدیریت تشنج

علائم شناخته شده تشنج بیشتر شامل افت هوشیاری (به جز صرع پارشیال ساده)، انقباضات عضلانی تونیک و تونیک – کلونیک، پلک زدن های پی در پی (صرع غیاب)، اتوماتیزم (در صرع پارشیال یا جزئی) و علائم پسا حمله است. در پسا حمله حالاتی مانند گیجی، احساس فراموشی، بی اختیاری ادرار و مدفوع و احساس خواب آلودگی دیده می شود.

بیمار در صرع جنرال ممکن است زبان خود را گاز بگیرد و از ناحیه دهان خونریزی داشته باشد. در صرع همچنین سیالوره یا ترشح بیش از حد بزاق نیز دیده می شود. در مدیریت صرع علاوه بر لزوم تشخیص دقیق و استفاده از داروهای ضد صرع، باید به درمان های حمایتی هم توجه داشت. بیمار باید همواره از نظر عوارض جانبی دارو تحت پایش باشد. پارامتر های خونی باید بررسی شوند. باید معلوم گردد که میزان سلول های خونی چه قدر است. مصرف بسیاری از داروهای ضد صرع می تواند باعث لکوپنی شود. یعنی عارضه ای که در آن تعداد سلول های خونی کاهش می یابد.

این وضعیت اگر کنترل نشود احتمال تضعیف سیستم ایمنی وجود دارد. در نتیجه ممکن است شخص در معرض ابتلا به عفونت قرار گیرد. همچنین شخص در صورت لزوم ممکن است نیاز به مصرف داروهای ضد افسردگی، ترکیبات آرام بخش یا داروهای ضد اضطراب داشته باشد. ورزش ملایم و حساب شده هم می تواند برای فرد مفید باشد.

شنا کردن برای این بیماران می تواند بسیار مفید باشد. استفاده از مکمل های نوروپروتکتیو هم می تواند مفید باشد. از آن میان می توان به ترکیباتی مانند کوئرستین اشاره کرد. ترکیبی که در فرمولاسیون مکمل آسماکر دارو افشان شایگان به کار رفته است. بنابراین استفاده از این محصول علاوه بر این که می تواند به کنترل التهاب مزمن در ریه کمک کند، باعث حفاظت از سلامت سیستم اعصاب نیز می شود.

تأثیرات طولانی مدت و نیاز به پیگیری پزشکی تشنج

از آن جا که صرع یک بیماری مزمن است، در صورتی که نتوان با تکنیک های جراحی یا روش های نوین درمانی آن را درمان کرد، باید برای طولانی مدت از دارو استفاده شود. در این موارد بیمار ممکن است لازم باشد تا آخر عمر از نظر شمارش سلول های خونی و عملکرد کبدی تحت نظر باشد. برخی از داروهای ضد صرع ممکن است باعث ریزش مو شوند. برخی باعث تغییرات مرفولوژیک در صورت می شوند. مثلا فنی توئین می تواند موجب ایجاد موهای زائد (هیرسوتیسم) و همچنین هیپرپلازی لثه شود.

چگونگی ارائه کمک اورژانسی و نگرانی‌های فوری

یکی از فوری ترین موارد این است که بیمار در حین انقباضات عضلانی از نقطه نظر مغزی دچار آسیب نشود. باید مراقب باشیم بیمار دچار شکستگی نشود. به خصوص وقتی سقوط می کند. یکی از انواع صرع، صرع آتونیک است. در این فرم عضلات مخطط تمام بدن به طور ناگهانی شل می شود. این نوع صرع با پیش آگهی یا پروگنوز ضعیفی همراه است.

بسیار مهم است که شخص مبتلا به این نوع صرع تحت درمان قرار گیرد. زیرا احتمال آسیب مغزی پس از شل شدن ناگهانی عضلات بسیار بالاست. و این خطر بزرگی است. از مهمترین اقدامات اورژانسی در افراد مبتلا به حملات صرع توجه به تنفس شخص است. شخص باید از نقطه نظر راه تنفسی چک شود. باید مراقب باشیم که زبان به ته حلق نرود.

زیرا در این موارد احتمال خفگی وجود دارد. باید مواظب باشیم که شخص از ناحیه پس سر به زمین نخورد. باید مراقب بود که دهان بیمار باز باشد و زبان وی با ضربه دندان ها آسیب نبیند. چون خونریزی در دهان خود می تواند باعث خفگی شود.

راهکارهای اولیه درمان تشنج کودکان

از مهمترین راهکارهای اولیه درمان تشنج کودکان پس از تشخیص اولیه استفاده از داروهای ضد صرع است. به خصوص داروهایی که در درمان صرع غیاب قابل استفاده است. به عنوان مثال اتوسوکسیماید یکی از این داروهاست. البته بیمار باید از نقطه نظر فاکتورهای خونی تحت نظر باشد. در صورت بروز عوارض شدید ممکن است فرد نیاز به تنظیم دوز دارو و یا قطع آن داشته باشد.

تأثیر تشنج بر رشد و توسعه شناختی و رفتاری کودکان

تشنج های مکرر می تواند در نهایت باعث افت تحصیلی شود. یکی از نشانه های مرسوم در افراد مبتلا به تشنج یا صرع غیاب حواس پرتی در کلاس درس است. بسیاری از کودکان مبتلا به صرع غیاب در هنگام شرکت در کلاس درس یا در هنگام دیکته نویسی دچار حواس پرتی می شوند. این وضعیت باعث افت درسی آن ها می شود. ادامه حملات صرع در طول دوران زندگی در نهایت باعث آسیب مغزی و تغییرات خلقی و افسردگی نیز می شود.

در این موارد حتما باید کودک تحت مراقبت باشد. یکی از مهمترین این مراقبت ها مراقبت های روان شناختی است. باید مراقب بود کودک در میان همسالان خود انگشت نما نشود. باید به کودک مهارت های زندگی در جامعه و انطباق با آن را یاد داد. ضمنا باید به او یاد داد که چگونه در عین ابتلا به بیماری بتواند یک زندگی کاملا نرمال در جامعه داشته باشد.

نکات مهم و راهنمایی‌های کاربردی پیشگیری از تشنج مکرر در کودکان

خانواده فرد مبتلا باید به طور منظم وی را برای انجام معاینات دقیق به نزد پزشک معالج ببرند. شخص باید از نقطه نظر خونی و همچنین بافت و امواج مغزی تحت پایش باشد. باید روند بهبود و کاهش فرکانس حملات مورد توجه قرار گیرد. گاهی اوقات در صرع های کانونی و جزئی ممکن است راهکار استفاده از روش های جراحی باشد. در سال های اخیر در زمینه جراحی مغز پیشرفت های قابل توجهی روی داده است.

در تکنیک های جدید می توان از لیزر یا سایر امواج قدرتمند به صورت متمرکز برای سوزاندن نورون های بیش فعال استفاده کرد. البته این روش خطرات خود را دارد. در این روش ها ممکن است گاهی آسیب نورون ها باعث فلج یا اختلالات دیگر شود.

علت تشنج در خواب کودکان چیست ؟

وجود کانون های بروز تشنج از مهمترین عوامل ایجاد تشنج چه در خواب و چه در بیداری است. برای شناخت بهتر تعداد کانون ها و بررسی روش های کنترل آن می توان از الکتروانسفالوگرافی استفاده کرد. گاهی برای انجام این مطالعه از ترکیبی به نام کلرال هیدرات استفاده می کنند. این ترکیب البته در گذشته برای درمان بی خوابی نیز مورد استفاده قرار می گرفت. تشنج در خواب کودک البته ممکن است علل روان شناختی نیز داشته باشد. گاهی تشنج در خواب ممکن است نتیجه اضطراب یا افسردگی شدید باشد.

نقش مگ پیرو در تشنج کودکان

مگ پیرو یک ساشه مکمل است. در فرمولاسیون این محصول از منیزیم و پیریدوکسین استفاده شده است. مخلوطی از دو ترکیب بسیار مهم برای کنترل علائم سیستم اعصاب. پیریدوکسین برای بسیاری از فرآیند های بیولوژیک و برای تکامل سیستم اعصاب ضروری است. کمبود این ماده می تواند با افزایش احتمال بروز حملات تشنج همراه باشد.

منیزیم به عنوان یک کاتیون تنظیم کننده فعالیت گیرنده های گلوتامات موثر است. این کاتیون می تواند فعالیت گیرنده های NMDA و AMPA-KINATE را تنظیم و تا حدی سرکوب کند. از این رهگذر باعث افزایش آستانه تحریک پذیری می شود. به این ترتیب سیگنال های قوی تری برای فعال کردن نورون ها لازم است.

سخن پایانی

تشنج گاهی یک علامت است. برخی اوقات هم در صورت تکرار حملات تشنج تبدیل به یک بیماری مشخص بالینی می شود. به این بیماری صرع می گویند. تکرار حملات صرع و عدم درمان موثر آن ها می تواند در نهایت منجر به آسیب جدی نورون ها شود. به این ترتیب درمان صرع و کاهش تعداد حملات این بیماری بسیار مهم است. در واقع برای جلوگیری از آسیب دائمی نورون ها و ضعف عملکرد مغزی و شناختی نیاز به درمان صرع است. هر چند حملات تشنج گاهی هم ممکن است ناشی از استفاده از برخی داروها یا غذاها باشد.

گاهی مسمومیت با عوامل شیمیایی جنگی یا استفاده بیش از حد از برخی داروها ممکن است باعث ایجاد تشنج شود. برای کنترل بهتر حملات تشنج استفاده از داروهای آرامبخش و خواب آور ممکن است ضروری باشد. داروهایی مانند اعضای خانواده بنزودیازپین یا باربیتورات. به عنوان مثال یکی از پرمصرف ترین این دارو ها کلونازپام است.

همچنین ممکن است نیاز به استفاده از داروهای کمکی دیگر مانند فنوباربیتال، کاربامازپین و فنی توئین باشد. دارویی مثل سدیم والپروات نیز در انواع مختلف صرع مورد استفاده قرار میگیرد. این داروها ممکن است باعث بروز عوارضی شوند. در این موارد ممکن است ضروری باشد بیمار به خصوص از نقطه نظر خونی تست شوند. برخی از داروهای ضد صرع می توانند باعث لکوپنی یا کاهش سلول های خونی شوند.

به این ترتیب احتمال تضعیف سیستم ایمنی و بروز عفونت را دارند. استفاده از برخی مکمل ها هم می تواند در این زمینه موثر باشد از آن میان می توان به مگ پیرو دارو افشان شایگان اشاره کرد. مکملی حاوی منیزیم و پیریدوکسین که به خوبی می تواند به تسکین سردرد میگرنی، کاهش تعداد حملات تشنج و کنترل تهوع صبحگاهی حاملگی کمک کند.