استامینوفن یک مسکن و تب بر بسیار مطرح است. ترکیبی بسیار پرمصرف که اشکال دارویی بسیار متنوعی دارد. از قرص و کپسول بگیریم تا سوسپانسیون و فرم تزریقی و شیاف. استامینوفن یک داروی ضدالتهاب، ضد درد و ضد تب است. ترکیبی که با اثر مهاری بر روی آنزیم سیکلواکسیژناز تیپ 3 (COX-3) اثرات ضد التهابی، ضد تب و ضد درد خود را بروز می دهد.
استامینوفن با مهار این آنزیم مانع از تولید ترکیبی به نام پروستاگلندین می شود. این ترکیبات اثرات التهاب زا دارند و باعث بالا رفتن دمای بدن می شوند. به این ترتیب استفاده از این قرص می تواند تاکتیک مناسبی برای مقابله با تب و درد باشد. استامینوفن اثرات ضدالتهاب بسیار ضعیفی دارد. در زمینه اثرات ضدالتهاب اثر آسپیرین، ایبوپروفن و سایر ترکیبات هم خانوده آسپیرین قوی تر از استامینوفن است.
به این ترتیب می توان گفت خانواده ضد التهاب های غیراستروئیدی (NSAIDs) ترکیباتی با اثر غالب ضد التهاب و ضد درد هستند. این ترکیبات در کنار استفاده از محصولاتی مانند مگ پیرو می توانند نقش مهمی در کنترل علائم سردرد و دردهای بدن داشته باشند.
قرص استامینوفن تنها حاوی یک ماده موثره دارویی است. این در حالی است که قرص استامینوفن کدئین حاوی دو ماده موثره دارویی (API) است. در واقع حضور همزمان این قرص به عنوان تب بر و کدئین به عنوان مسکن قوی از خانواده اپیوئید به ما امکان می دهد بتوانیم درد را بهتر کنترل کنیم. در واقع کدئین با تاثیر بر روی گیرنده هایی موسوم به گیرنده اپیوئیدی عمل می کند.
استامینوفن اما با مهار تولید پروستاگلندین اثرات ضد تب، ضد درد و ضد التهاب از خود نشان می دهد. به طور کلی برای کودکان مصرف این قرص توصیه نمی شود. اما به طور کلی در بزرگسالان در صورت وجود همزمان تب و درد استفاده از این قرص می تواند مفید باشد. دقت شود که این قرص به تنهایی به طور کلی بیش از آن که یک ضد درد یا ضد التهاب باشد، ضد تب است.
با این حال در کودکان تا سن 12 سالگی بیش تر توصیه می شود از این قرص به جای خانواده آسپیرین استفاده شود. این موضوع به خصوص در نوزادان بسیار مهم است. مصرف آسپیرین در نوزادان با احتمال بروز سندرمی به نام نشانگان ری (Rye’s Syndrome) همراه است. نشانگانی بسیار خطرناک که با سرکوب سیستم تنفسی می تواند همراه باشد. کوئرستین موجود در آسماکر ترکیبی با خاصیت آنتی اکسیدان قوی است. این ترکیب می تواند تا حدی اثرات مخرب رادیکال های آزاد ناشی از متابولیزم فاز یک استامینوفن و آسپیرین را کنترل کند.
دوز مصرفی استامینوفن برای افراد در سنین مختلف متفاوت است. در سنین نوزادی از بدو تولد تا دو سالگی روزی پنج تا بیست قطره استامینوفن مصرف می شود. به طور کلی از سن 2 تا 6 سالگی، 100 تا 200 میلی گرم از دارو هر 4 تا 6 ساعت توصیه می شود. مصرف در بزرگسالان تا حدی متفاوت است. مقدار توصیه شده برای مصرف این فرآورده در منابع مختلف متفاوت ذکر شده است.
با این حال دوز مصرف معمولا 300 تا 400 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت است. حداکثر مقدار مجاز قابل مصرف روزانه از استامینوفن در کودکان معادل 2 گرم در روز و در بزرگسالان معادل 4 گرم می باشد.
استامینوفن هم مانند هر داروی دیگری دارای عوارض جانبی و همچنین تداخلات دارویی بالقوه است. این قرص می تواند باعث درد شکم، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ و واکنش های آلرژیک شود. همچنین چنان که در ادامه هم اشاره می شود، استامینوفن باعث ایجاد زردی می شود. به خصوص اگر با دوزهای مسموم کننده مورد استفاده قرار گیرد. استامینوفن به طور کلی تداخل دارویی جدی و حائز اهمیتی ندارد.
با این حال مصرف این قرص با برخی داروها و مکمل ها باید با احتیاط و با صلاحدید پزشک معالج باشد. به عنوان مثال مصرف همزمان ویتامین B12 و استامینوفن می تواند مشکل ساز باشد. مصرف این قرص با برخی مکمل ها تداخل دارد. به طور کلی استفاده همزمان این قرص با برخی مواد غذایی مانند نوشیدنی های الکلی بسیار خطرناک است. خطر آتاکسی یا عدم تعادل و افت هوشیاری در این حالت بسیار بیشتر خواهد بود.
مصرف بیش از حد استامینوفن کدئین با بروز دو اثر به صورت همزمان همراه است. علائمی در تیتر بعدی به تفصیل به آن پرداخته ایم. در وهله دوم علائم مصرف بیش از حد کدئین بروز می یابد. عوارضی شبیه به خواب آلودگی، گیجی، به هم خوردن تعادل و شل شدن عضلات. مقادیر بسیار بالای کدئین حتی می تواند باعث مهار بالقوه فعالیت سیستم تنفسی شود.
در واقع مصرف بیش از حد کدئین عوارضی شبیه به مسمومیت با مورفین از خود نشان می دهد. به طور کلی استامینوفن در دوزهای بالا با ایجاد عوارض گوارشی آزارنده و خطرناک همراه است. سایر عوارض جدی ناشی از استامینوفن مانند ترومبوسایتوپنی بسیار نادر الوقوع اند. استامینوفن در دوران بارداری معمولا قابل استفاده است.
با این حال مصرف بیش از حد آن در دوران بارداری می تواند با بروز برخی پیامدها در سیستم نورولوژیک جنین همراه باشد. در این موارد البته مصرف اینوپرگنا تا حدی می تواند از بروز سمیت پیشگیری کند.
از جمله مهمترین علائم و نتایج مصرف بیش از حد یا Overdose استامینوفن می توان به سمیت کبدی اشاره کرد. همان چیزی که به آن هپاتوتوکسیسیته می گویند. در هپاتوتوکسیسیته بافتی موسوم به سینوزوئید در کبد تحت آسیب قرار می گیرد. آسیبی که نتیجه اثرات مستقیم رادیکال های آزاد اکسیداتیو است.
نتیجه این رویداد ایجاد حالت یرقان یا زردی (Jaundice) است. این رادیکال های آزاد اکسیداتیو در نتیجه فعال شدن مکانیزم متابولیزم فاز یک رخ می دهد. در واقع مقادیر بالای استامینوفن در نتیجه نارسایی کبد نوزاد، به جای آن که وارد فاز 2 متابولیزم شوند، وارد فاز یک می شوند. بدین ترتیب مقدار قابل توجهی رادیکال آزاد تولید می شود.
این رادیکال ها با سینوزوئید های کبد واکنش می دهند و آن را تخریب می کنند. از جمله پیامدهای مسمومیت با این قرص می توان به مواردی مانند تهوع و استفراغ اشاره کرد. کاهش اشتها، درد بدن و تعریق نیز از دیگر علائم مسمومیت با این دارو به شمار می آیند. به طور کلی علائم اولیه مسمومیت با استامینوفن شبیه به نشانگان آنفلوآنزا (Flu-Like Syndrome) است.
استامینوفن یا پاراستامول یک ترکیب شیمیایی از خانواده مهارکننده های آنزیم سیکلواکسیژناز تیپ 3 است. ترکیبی با اثرات تب بر، ضد درد و ضد التهاب. ترکیبی که بسیاری از افراد آن را تقریبا بی ضرر در نظر می گیرند. در حالی که این موضوع همیشه صادق نیست. در کودکان زیر 2 سال در صورت مصرف بالا احتمال بروز سمیت کبدی با این محصول بسیار بالاست.
این موضوع در بزرگسالان هم با دوزهای بالاتر از 4 گرم در روز ممکن است رخ دهد. به خصوص اگر مصرف دارو برای مدت طولانی ادامه پیدا کند. این واکنش سمیت کبدی نتیجه تولید مقادیر زیاد رادیکال های آزاد اکسیداتیو است. رادیکال هایی مانند کینون ایمین که ترکیبی به شدت سمی و مخرب پارانشیم کبد است. این وضعیت می تواند بسیار کشنده باشد. در این موارد معمولا برای مقابله با اثرات سمی دارو از ترکیبی به نام N – استیل سیستئین استفاده می شود.
این ترکیب یک آنتی اکسیدان بسیار قدرتمند است. ترکیبی که اثرات کینون ایمین را به سرعت خنثی می کند. این قرص در اصل از یک داروی ضد کرم به نام استانیلید به دست آمده است. امروزه اشکال دارویی بسیار متنوعی از آن در بازار دارویی موجود است. از آن جمله می توان به قرص 325، قرص استامینوفن کدئین 300/20، و سوسپانسیون استامینوفن کودک اشاره کرد. شیاف استامینوفن 125 و 325 و آمپول 150 میلی گرمی هم از اشکال دیگر تهیه شده از این دارو هستند. به هر ترتیب این قرص تا همین امروز ایمن ترین ضد درد و ضد تب برای همه افراد و به خصوص نوزادان و کودکان خردسال به شمار می آید.
منابع:
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی دارو افشان شایگان
شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان تولید فرآورده های سلامت محور در اشکال دارویی متنوع را وجهه همت خود قرار داده است.
لینک های مفید ————
اطلاعات تماس ————
تلفن : 02191007002
صدای مشتری : 1603
پست الکترونیک : info@shayganpharma.com
©کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت دارو افشان شایگان می باشد .
