ماما (Midwife) یا آن چه در زبان عموم مردم با عنوان قابله شناخته می شود، یکی از شاغلین حرف پزشکی است. مامایی در واقع یکی از تخصصی ترین شاخه های علوم پزشکی است. ماما به زنان باردار کمک می کند تا فرآیند بارداری، زایمان و مراحل اولیه پس از آن را با موفقیت بگذرانند. حفظ سلامت نوزاد یکی از مهمترین وظایف ماما است. ماما به اختلالاتی که معمولا در حوالی زمان زایمان ممکن است رخ دهد کاملا آشناست.
او می داند که برای درمان هر یک از این اختلالات چه اقدامات درمانی لازم است. ماما همچنین مجاز است در فرآیند تشخیص و درمان بیماری های هورمونی و جنسی زنان دخالت داشته باشد. یکی از این اختلالات بسیار شایع سندرم تخمدان پلی کیستیک است. اختلالی ناشی از ترشح بیش از حد هورمون آندروژن. اختلالی که با بروز علائمی از جمله جوش صورت، ریزش موی سر و رویش موهای زائد همراه است.
ماماها در نظام سلامت جهانی مانند پزشکان به تجویز داروهای مورد نیاز مادر باردار و شیرده می پردازند. آن ها دانش نسبتا وسیعی از بیماری های داخلی زنان باردار و شیرده دارند. در برخی نظام های سلامت ماماها مانند متخصصین رادیولوژی می توانند به انجام آزمایش های مرتبط با سونوگرافی شکم و لگن بپردازند. از آن جمله می توانند به بررسی مراحل مختلف بارداری و هم چنین وضعیت سلامت نوزاد در ماه های پس از تولد بپردازند.
ایده گرامیداشت روز ماما برای اولین بار در سال 1987 در هلند مطرح شد. اولین بار در هفتم می 1991 میلادی روز ماما گرامی داشته شد. از آن به بعد در سراسر جهان و از آن جمله در 50 کشور به طور اختصاصی روز پنجم می را به عنوان روز ماما گرامی داشتند. در ایران این مناسبت از سال 2014 میلادی به بعد در تقویم رسمی کشور گنجانده شد. نخستین قوانین در خصوص حرفه و رشته تخصصی مامایی در آلمان بنیاد گذاشته شد.
این قوانین ارتباط نزدیک با مسئله زایمان زنان داشت. آموزش مهارت های مامایی در ایالات متحده، امریکای لاتین و استرالیا به حدود 200 سال قبل باز می گردد. در ایران نخستین مدرسه مامایی در سال 1298 در بیمارستان زنان در شهر تهران تاسیس شد. پس از ده سال اولین آموزشگاه عالی مامایی با دوره سه ساله معادل لیسانس به عنوان یکی از شعب مدرسه طب در سال 1308 آغاز به کار کرد.
پس از تاسیس دانشگاه تهران در سال 1313 و دانشکده پزشکی آن در سال 1315، بیمارستان زنان به همراه آموزشگاه مامایی آن در سال 1319 ضمیمه دانشکده پزشکی شد. در حال حاضر آموزش دروس رشته مامایی در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی در دانشگاه های کشور در حال برگزاری است.
مامایی در ایران مانند بسیاری از رشته های تخصصی دیگر تا حدود زیادی ناشناخته است. درک بسیاری از مردم از مامایی چیزی در حد همان قابلگی سنتی است. متاسفانه قدر بسیاری از شاغلین این حرفه به درستی شناخته نشده است. مانند بسیاری از حرف دیگر. درست شبیه به همان رفتاری که با داروسازان می شود، بعضا با ماماها هم رفتار می شود. آنها قدر چندانی نمی بینند و زحماتشان دیده نمی شود.
اگرچه سابقه آموزش و تربیت نیرو در حوزه مامایی در ایران به ابتدای قرن قبل باز می گردد، متاسفانه اهمیت علمی این رشته به خوبی شناخته نشده است. از مهمترین وظایف یک ماما ارائه مشاوره تخصصی و علمی در حوزه باروری است. آموزش روش های کنترل جمعیت، واکسیناسیون نوزادان و غربالگری بیماری های مزمن در نوزاد از مهمترین وظایف ماما است. یکی از مهمترین این اختلالات مزمن کم کاری تیروئید است.
اختلالی که در بسیاری از نوزادان به دنیا آمده از مادر مبتلا به هیپوتیروئیدی می تواند بروز یابد.
به طور کلی ماماها وضعیتی مابین یک پرستار و یمک پزشک دارند. همان طور که پیشتر اشاره شد، وظیفه اصلی ماما حفظ سلامت نوزاد و مادر در ماههای منتهی به تولد و دوره زمانی کوتاهی پس از آن است. البته ماما ها در کلیه بیماری های داخلی مرتبط با بارداری و زایمان زنان و همچنین بیماری های تناسلی می توانند اظهار نظر کنند. ماما صلاحیت دخالت در تشخیص و درمان بسیاری از اختلالات جنسی و تناسلی زنان را داراست.
آن ها می توانند بسته به مورد در تجویز برخی از داروها نیز دست بازی داشته باشند. البته ماما ها در این زمینه از مشاوره دارویی داروسازان هم بهره مند می شود. بیماری های دوره بلوغ و یائسگی هم می تواند در حوزه فعالیت مامایی قرار گیرد. بسیاری از وظایف ماماها در ارتباط با ارائه توصیه های بهداشتی و روش های غیردارویی است.
از جمله رئوس فعالیت های یک ماما در مطب می توان به مواردی مانند انجام تست های پاپ اسمیر و تعیین جنسیت جنین، مشاوره بارداری و مراقبت از زنان باردار، انجام سونوگرافی، تشخیص اولیه بیماری های داخلی زنان و مشاوره تنظیم خانواده اشاره کرد. یکی دیگر از زمینه های فعالیت ماماها در مطب، سقط جنین در موارد ضرورت است.
در مواردی که به دلیل احتمال بروز اکلامپسی احتمال مرگ نوزاد و مادر یا مادر وجود داشته باشد، ممکن است سقط ضروری باشد. همچنین در مواردی که به تشخیص پزشک نوزاد ممکن است با اختلالات مادرزادی بسیار بغرنجی متولد شود، ممکن است نیاز به انجام سقط جنین باشد. در این موارد ماماها می توانند بسیار موثر واقع شوند. از دیگر وظایف ماماها، انجام واکسیناسیون نوزاد و مادر و همچنین مشاوره تخصصی در رابطه با زایمان طبیعی است.
یک متخصص مامایی با مدرک دکترا اختیاراتی در محدوده ای مابین پزشک و پرستار دارد. البته این تعریف تا حدودی نارساست، اما برای آشنایی اجمالی با رشته مامایی گام اولیه نسبتا مناسبی است. از مهمترین وظایف و اختیارات دکترای مامایی تجویز برخی داروهاست. تشخیص مواردی که باید حتما به پزشک متخصص ارجاع شود از دیگر وظایف مهم ماماست.
دانش آموختگان مقطع دکترای تخصصی مامایی می توانند در تنظیم رژیم غذایی مناسب برای مادر باردار نقش موثری داشته باشند. به خصوص اگر مادر باردار دچار اضافه وزن یا لاغری بیش از حد باشد. مشاوره و انجام زایمان طبیعی و انجام جراحی های مختصر زایمانی (مانند اپیزوتومی) در بیمارستان و زایشگاه یکی دیگر از وظایف مهم متخصصین حوزه مامایی است.
لازم به ذکر است که در حال حاضر متخصصین و دانش آموختگان مقطع دکترای مامایی در صورت اخذ مجوز مطب می توانند مطب دایر کرده و خدمات درمانی ارائه دهند تصمیم گیری در مورد این که چه زمانی انجام فرآیند سقط مجاز است و در چه مواردی ممنوع بر عهده متخصص مامایی و در نهایت پزشک متخصص زنان می باشد.
در حال حاضر یک ماما در اروپا نزدیک به 22000 یورو، یعنی تقریبا معادل 140 میلیون تومان است. یک متخصص رشته مامایی در کشورهای اروپایی در زمینه های مختلفی می تواند تحصیلات مقدماتی و تکمیلی داشته باشد. از جمله مهمترین کارویژه های دانش آموختگان رشته مامایی می توان به مواردی مانند کسب مهارت برقراری ارتباط با بیماران، کسب مهارت در زمینه مشاوره، حل مسئله و مهارت مدیریت مبتنی بر شواهد اشاره کرد.
رعایت اصول اخلاق حرفه ای و منشور حقوق بیمار نیز از جمله اساسی ترین محورهای حرفه ای در حرفه مامایی است. به طور کلی بیمارستان ها و مراکز باروری مهمترین نواحی برای فعالیت حرفه ای دانش آموختگان رشته مامایی است.
مامایی (Midwifery) یکی از شاخه های حرف پزشکی است. شاخه ای از علم پزشکی که به تشخیص و درمان بیماری های داخلی مرتبط با زنان در مقطع زایمان و بعد از آن می پردازد. لزوم حفظ سلامت مادر و نوزاد در بدو تولد و پس از آن از اهم وظایف ماماست. یک ماما باید از اختلالات هورمونی و روش های درمان آن آگاهی داشته باشد. تسلط به روش های درمان دارویی و غیردارویی، آشنایی با مهارت های تشخیص و درمان و رعایت اصول اخلاق حرفه ای از مهمترین کارویژه های دانش آموختگان رشته مامایی است.
منابع:
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی دارو افشان شایگان
شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان تولید فرآورده های سلامت محور در اشکال دارویی متنوع را وجهه همت خود قرار داده است.
لینک های مفید ————
اطلاعات تماس ————
تلفن : 02191007002
صدای مشتری : 1603
پست الکترونیک : info@shayganpharma.com
©کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت دارو افشان شایگان می باشد .
