میگرن | سردردی که هیچ وقت درمان نمی شود

میگرن نوعی سردرد مزمن است که شیوع نسبتا بالایی به خصوص در میان زنان دارد. سردرد میگرنی طی اپیزودهایی تکرارشونده گریبانگیر فرد می شود. علت اصلی بروز سردرد میگرنی هنوز مشخص نیست. با این حال به نظر می رسد یکی از علل اصلی آن، اتساع ناگهانی عروق خونی مغز باشد. بنابراین برای پیشگیری از حملات میگرن، یکی از بهترین استراتژی ها تنگ کردن نسبی عروق متسع شده است.

سردرد میگرنی گاهی با تهوع و استفراغ، احساس کرختی، و گزگز و مورمور در انتهای اندامها همراه است. این بیماری را نمی توان به صورت قطعی درمان کرد. عموما درمان میگرن ماهیتی پیشگیرانه دارد.

برای درمان میگرن چه بخوریم؟

بررسی ها نشان داده است که مواد غذایی غنی از ویتامین B₂ یا ریبوفلاوین مانند قارچ، انواع مغزها (آجیل) و تخم مرغ به پیشگیری از میگرن کمک می کند. هم­چنین مواد غذایی حاوی سطوح بالای منیزیم به کنترل بهتر سردرد میگرنی کمک می کند. باید توجه داشت که برای پیشگیری از میگرن باید تمام وعده های غذایی در زمان مشخص مصرف شود.

روزه­داری معمولا با افزایش احتمال بروز میگرن همراه است. گاهی مصرف بعضی مواد غذایی ممکن است باعث تشدید حملات میگرن شود. غذاهایی همچون شراب، پنیرهای تخمیری کهنه مانند پنیر چدار و گوشت های نمک سود شده که همگی دارای غلظت های بالایی از تیرامین هستند، میگرن را تشدید می نمایند.

نوشیدنی های کافئین دار ممکن است در مقادیر کم باعث کاهش شدت سردرد میگرنی شود. با این حال مصرف بیش از حد این نوشیدنی ها با افزایش احتمال بروز حملات میگرنی همراه است. افراد مبتلا به میگرن باید مصرف غذاهای حاوی قندهای ساده و چربی را به حداقل برسانند. مصرف غذاهای حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان مانند کلم بروکلی، کاهو، فلفل دلمه ای، مرکبات و آووکادو برای کاهش تعداد و شدت حملات میگرن مفید است.

علائم میگرن چشمی

میگرن چشمی (Ocular Migraine) نوعی اختلال بینایی توام با نابینایی موقت و مشاهده جرقه های نورانی است. این اختلال معمولا یک چشم را درگیر می نماید. اختلال بینایی ممکن است 10 تا 20 دقیقه طول بکشد. سردرد ممکن است قبل یا بعد یا حین از دست رفتن حس بینایی رخ دهد. گاهی ممکن است یک الگوی موزائیک شکل در میدان بینایی دیده شود که تدریجا گسترده می شود و کل میدان دید را اشغال می کند.

گاهی هم لکه های تیره ای در میدان دید به وجود می آید که تدریجا بزرگ می شوند. ممکن است جرقه های نورانی در میدان دید ظاهر شوند. این اپیزودها معمولا ترسناک است، اما خطر چندانی ندارد. پس از مدت کوتاهی بینایی فرد به حالت طبیعی بر می گردد. معمولا علت اصلی بروز میگرن چشمی، کاهش خون­رسانی به بافت چشم است. این حملات در نتیجه اضطراب شدید یا تماس با دود سیگار ممکن است آغاز شوند.

درد میگرن کجای سر است؟

درد میگرن در همه جای سر قابل حس است. با این حال در غالب موارد سردرد میگرنی نیمی از سر را تحت تاثیر قرار می دهد. میگرن البته در مواردی هم به صورت دوطرفه است. این اختلال گاهی با علائم دیگری همچون تهوع، مشاهده جرقه های نورانی و سرگیجه همراه است. نزدیک به 15 تا 30 درصد افراد مبتلا به میگرن علائم همراه را تجربه می کنند. این افراد بیش از سایرین در معرض حملات تکرارشونده سردرد میگرنی قرار دارند. سردرد میگرنی ممکن است به صورت ضربان­دار یا غیر ضرباندار باشد. معمولا چند روز قبل از شروع حملات علائمی مانند یبوست، پرنوشی و پرادراری، سفتی عضلانی و … ظاهر میشود.

در ادامه مجموعه علائمی درست پیش از شروع حمله اصلی گریبانگیر فرد می شود که به آن آئورا میگویند. علائم آئورا معمولا از جنس نشانه­های بینایی هستند. دیدن جرقه­های نورانی همراه با حالت تهوع و استفراغ از متداول­ترین علائم مرحله آئورا هستند. آئورا معمولا بین صفر تا 60 دقیقه طول می کشد. گاهی ممکن است علائم دیگری مثل از دست دادن موقت بینایی، احساس گزگز نوک انگشتان، از دست دادن تعادل، و لرزش یا ترمور نیز در مرحله پیشا حمله بروز یابد.

میگرن از چه سنی شروع می شود؟

میگرن از هر سنی می تواند آغاز شود. هر چند عموما اولین حملات میگرن از سنین نوجوانی آغاز می شود. در فاصله سالهای 30 تا 40 زندگی شدت و تعداد دفعات حمله میگرن به حداکثر میرسد. پس از آن شدت و فرکانس حملات به تدریج کاهش می یابد و کم کم به صفر نزدیک می شود. باید دانست میگرن در زنان تقریبا 3 برابر بیشتر از مردان روی می دهد.

در مقابل، در نوع دیگری از سردرد موسوم به سردرد خوشه­ای یا کلاستر بیشتر مردان درگیر می شوند. مصرف برخی مکمل ها مانند منیزیم در پیشگیری از میگرن موثر بوده است. می توان در صورت لزوم پس از مشورت با پزشک منیزیم را به صورت قرص مکمل برای پیشگیری از این مشکل یا کمک به درمان آن مصرف کرد. داروافشان شایگان منیزیم را در قالب یک فرمولاسیون جدید به نام ساشه مگ پیرو ارائه کرده است.

میگرن تا چه سنی ادامه دارد؟

معمولا میگرن تا دهه سوم زندگی به حداکثر تعداد دفعات و شدت خود می رسد و پس از آن فرکانس و شدت حملات افت می نماید. خستگی شدید، اضطراب، استعمال دخانیات، الکل، آلودگی شدید هوا، مصرف قرص های ضد بارداری و ترکیبات هورمونی مانند استروئید ها و هورمون رشد همگی می توانند در تحریک آغاز حملات میگرن موثر باشند­. حملات میگرن در صورت عدم درمان معمولا تا حداکثر 72 ساعت ادامه می یابد. تاکنون داروهای متنوعی برای پیشگیری از وقوع حملات میگرن معرفی شده است. البته هیچ یک از این داروها درمان قطعی این سردرد را به دنبال ندارد.

در خط اول درمان بیش تر با داروهای پیشگیری کننده مواجه هستیم. به عنوان مثال پروپرانولول و سدیم والپروات دو نمونه از مهم ترین داروهای پیشگیری کننده از حملات این سردرد مزمن هستند. برخی از این داروها مانند والپروات عوارض بیشتری دارند و برخی هم مانند پروپرانولول کم عارضه تر هستند. در نسل دوم داروهای ضد میگرن بیشتر شاهد ترکیباتی هستیم که گیرنده سروتونین را در مغز تحت تاثیر قرار می دهند.

مشتقات تریپتان (سوماتریپتان، ناراتریپتان، زولمی تریپتان و …) و ترکیبات مشتق ارگوتامین همگی این گیرنده ها را تحریک می کنند. از این طریق هم بر اعصاب حسی تاثیر می گذارند تا درد کمتر حس شود و هم بر جریان خون ورودی مغز و جریان خون عروق مغزی اثر می نمایند. به این ترتیب حجم خون در گردش در مغز تعدیل می شود و حملات میگرنی کاهش می یابند. برخی از این داروها حتی به فرم اسپری بینی طراحی شده اند.

سخن پایانی

میگرن نوعی سردرد مزمن تکرارشونده است که با علائم دیگری از جمله تهوع و استفراغ و علائم بینایی همرا است. این سردرد در حدود سال‌های نوجوانی آغاز شده تا اواخر دهه چهل زندگی ادامه می یابد. سردرد میگرنی گاهی یک طرف سر و بعضا تمام سر را درگیر می کند. درمان این بیماری بیشتر حالت پیشگیرانه دارد. ترکیباتی مانند خانواده تریپتان ها از مهمترین درمان‌های موجود میگرن هستند. بعضی از این داروها حتی به فرم اسپری بینی طراحی شده اند.

تهیه و تنظیم توسط تیم علمی دارو افشان شایگان