سوزش معده نتیجه ترشح بیش از حد اسید معده است. این فرآیند می تواند نتیجه عوامل متعددی باشد. استفاده از برخی داروها، برخی عادات غذایی نادرست، خواب ناکافی و تحرک کم همگی از عوامل تشدید این بیماری هستند. البته گاهی سوزش معده می تواند نتیجه برخی وقایع فیزیولوژیک باشد. به عنوان مثال زنان باردار در دوره بارداری دچار سوزش سر دل می شوند. در بسیاری از این افراد به خصوص با ادامه دوره بارداری سوزش سر دل تشدید نیز می شود.
سوزش سر دل یا Pyrosis نوعی علامت گوارشی رایج است. در افرادی که به سندرم روده تحریک پذیر مبتلا هستند این علامت به خوبی دیده می شود. در زنان باردار، در افراد چاق، در افرادی که از غذاهای شیرین و چرب زیاد استفاده می کنند و در افراد دیابتی هم این عارضه دیده می شود. به طور کلی شدت بالای شیوع سوزش سر دل در ایرانی ها به دلیل مشکلات تغذیه ای بسیار مطرح است. در بسیاری موارد استفاده زیاد از روغن های ترانس بالا و بی کیفیت و غذاهای شیرین می تواند این عوارض را تشدید کند.
علت سوزش معده در درجه اول ترشح بیش از حد اسید معده است. این وضعیت در نتیجه عوامل متعددی که در ادامه این بحث به آن خواهیم پرداخت تشدید می شود. سوزش سر دل به علل دیگری از جمله عفونت ناشی از هلیکوباکترپیلوری، مصرف زیاد داروهای خانواده مسکن غیر استروئیدی، بارداری یا چاقی ممکن است تشدید شود. مصرف غذاهای نفاخ مانند حبوبات نیز می تواند این وضعیت را تشدید کند .
استعمال سیگار، مصرف مقادیر بالای الکل، خوابیدن با شکم پر، عدم تحرک، دیابت، مصرف نوشیدنی های کافئین دار به مقدار زیاد، همگی از عوامل بروز سوزش سر دل هستند. از دیگر عوامل می توان به مصرف طولانی مدت داروهای خانواده آسپیرین مانند ایندومتاسین و سایر مسکن های غیراستروئیدی اشاره کرد. بارداری و اختلالات کبدی مانند کبد چرب و چاقی بیش از حد نیز باعث سوزش سر دل می شوند.
از جمله داروهای ضد اسید معده که به شدت مورد مصرف قرار می گیرد، آلومینیوم ام جی است. ترکیبی با خاصیت قلیایی که به سرعت و به طور کامل اسید ترشح شده در معده را خنثی می کند. به این ترتیب از طریق خنثی سازی عملا اسید معده را از بین می برد و آن را به نمک خنثی تبدیل می کند. این کار باعث از بین رفتن ترشی معده و سوزش سر دل می شود. البته استفاده همیشگی از این داروها ممکن نیست. به خصوص اگر شخص دچار زخم معده یا التهاب های شدید باشد.
یکی از مهمترین عوامل سوزش سر دل اضطراب است. اضطراب یکی از مشکلاتی است که این روزها گریبان همه ما را گرفته است. همه ما به نوعی درگیر اضطراب و افسردگی هستیم. این وضعیت باعث تشدید علائم گوارشی، تغییرات عادات غذایی و به هم خوردن سیکل خواب می شود. یکی از راههای مدیریت سوزش معده کنترل اضطراب با تکنیک های مناسب رفتاردرمانی است. در صورت لزوم باید از داروهای ضد اضطراب و آرامبخش برای کنترل اضطراب استفاده کرد.
استفاده از مهارکننده های ترشح اسید می تواند نقش مهمی در کنترل سوزش سر دل داشته باشد. از آن میان می توان به ترکیبات خانواده آنتاگونیست گیرنده هیستامین تایپ دو و نیز مهارکننده های پمپ پروتون اشاره کرد. یکی از این مهارکننده های پمپ پروتون امپراپلاس دارو افشان شایگان است.
درمان سوزش معده را در درجه اول با استفاده از آنتی اسیدها، مهارکننده های پمپ پروتون و آنتاگونیست های گیرنده هیستامین تیپ دو انجام می دهند. از جمله ترکیبات آنتی اسید می توان به آلومینیوم منیزیم هیدروکسید یا آلومینیوم ام جی، آلومینیوم ام جی اس، آنتاگونیست های گیرنده هیستامین تیپ دو (H2 Blockers) و مهارکننده های پمپ پروتون (Proton Pump Inhibitors-PPIs) اشاره کرد.
از میان ترکیبات خانواده آنتاگونیست هیستامین تیپ دو می توان به فاموتیدین و نیزاتیدین اشاره کرد. از میان ترکیبات مهارکننده پمپ پروتون نیز می توان به امپرازول، پنتوپرازول و ازومپرازول اشاره کرد. یکی از جدیدترین محصولات دارویی فرموله شده به وسیله شرکت داروسازی دارو افشان شایگان امپراپلاس است. محصولی که به صورت ساشه فرموله شده است. ساشه ای حاوی پودر مخلوط امپرازول و سدیم بیکربنات که در یک لیوان آب ریخته شده و مصرف می شود. این محصول به فرم پلت طراحی شده است. تا از این طریق سرعت انحلال در آب و جذب آن از راه گوارشی افزایش یابد.
استفاده از مشتقات پروستاگلندین E و نیز ترکیبات خانواده سوکرالفیت می توانند به یک سد محافظ بر روی مخاط معده ایجاد کنند. سوکرالفیت جویدنی می تواند به خوبی با ایجاد یک لایه محافظ روی غشای مخاطی معده از آسیب مخاط معده در اثر اسید پیشگیری کند. به علاوه استفاده از ترکیباتی مانند پروستاگلندین E نیز می تواند با کاهش ترشح اسید معده و خونرسانی بهتر به بافت معده از بروز سوزش سر دل و زخم معده پیشگیری کند.
آلوئه ورا یک محصول سرشار از انواع آنتی اکسیدان ها با خاصیت ترمیم بافتی است. از این محصول می توان در کنار سایر داروها و مکمل های گوارشی برای کمک به ترمیم هر چه سریعتر آسیب مخاط معده استفاده کرد. همچنین نوشیدنی هایی که واقعا از آناناس و آلوئه ورا تهیه شده باشند و فاقد قند اضافی باشند می توانند به خوبی به کنترل علائم ریفلاکس و سوزش سر دل کمک کنند.
آب هندوانه یک ملین است. می تواند باعث اسهال شود. این محصول همچنین در طب سنتی از جمله غذاهای با طبع سرد به شمار می آید. استفاده از این محصول می تواند از طریق افزایش حرکات دستگاه گوارش (پروکاینتیک) باعث رفع سکسکه و همچنین کاهش علائم همراه با سوزش سر دل و نیز سندرم روده تحریک پذیر (Irritable Bowel Syndrome-IBS) شود.
زنجیبل حاوی مقادیر بالایی از انواع ترکیبات ضدالتهاب است. این ترکیبات ضد التهابی می توانند در کنترل التهاب گوارشی و مشکلات معده نقش مهمی داشته باشند. زنجبیل همچنین دارای خاصیت ضد تهوع و استفراغ است. از زنجبیل در فرمولاسیون برخی فرآورده های گیاهی مانند زینتوما در سال های اخیر استفاده شده است.
اثرات مفید عسل به تنهایی در کنترل التهاب گوارشی و سوزش سر دل به طور قطعی مشخص نشده است. با این حال مصرف این فرآورده به شرط آن که فاقد شیرینی مصنوعی و اضافی باشد می تواند به بهبود علائم سوزش سر دل موثر باشد. اما اثرات آبلیمو در کنترل ریفلاکس معده به مری (Gastroesophageal Reflux Disease-GERD) و نیز سوزش سر دل (Heart Burn-Pyrosis) کاملا مشخص شده است.
یکی از دلایل استفاده از آبلیمو در روی فالوده شیرازی یا یزدی دقیقا همین است. این نوع نوشیدنی ها و میان وعده های غذایی می توانند به دلیل شیرینی زیاد باعث ترش کردن شوند. به همین خاطر است که بر روی آن ها از آبلیمو استفاده می شود.
سوزش معده را می توان با استفاده از غذاهایی همچون ماست پروبیوتیک کنترل کرد. استفاده از آبلیمو و آب نارنج هم می تواند به کاهش اسید معده کمک کند. مصرف غذاهایی که حاوی درصد بالایی کافئین یا سالیسیلات هستند باعث تشدید سوزش سر دل می شود. استفاده از مواد غذایی بسیار چرب و شیرین هم می تواند این وضعیت را تشدید کند.
استفاده از دوغ بدون گاز حاوی نعناع می تواند نقش بسیار مهمی در کنترل علائم گوارشی سندرم روده تحریک پذیر داشته باشد. همین طور می تواند با اسهال شدید به خصوص اسهال باکتریایی مقابله کند. دوغ و سایر غذاهای تخمیری می توانند نقش مهمی در کنترل علائم سوزش سر دل و التهاب گوارشی داشته باشد.
عصاره آویشن و سایر گیاهان خانواده نعناعیان (Lamiaceae/Labiatae) می توانند نقش بسیار مهمی در کنترل نفخ و مشکلات گوارشی داشته باشند. در این عصاره اسانس هایی از جنس ترکیبات خانواده ترپن حضور دارند. این مشتقات ترپنی می توانند در تسکین درد و سوزش معده نقش بسیار موثری داشته باشند. اسانس های گیاهی از مهمترین ترکیبات کمک کننده به درمان نفخ و بیماری های گوارشی هستند. اسانس گل شمعدانی و اسانس رز از مهمترین اسانس های گیاهی کمک کننده به نفخ و مشکلات گوارشی هستند. اسانس نعناع هم همین خصلت را دارد.
اجتناب از مصرف غذاهای تند و پرادویه بسیار مهم است. مصرف غذاهای بسیار ترش و شیرین نیز می تواند باعث تشدید سوزش سر دل شود. البته گاهی مصرف غذاهای صرفا ترش می تواند به کنترل بهتر اسید معده کمک کند. مصرف زیاد چای، قهوه و نوشیدنی های حاوی کافئین بالا هم می تواند سوزش سر دل را تشدید کند. گاهی مصرف مقادیر بالای نوشیدنی های گازدار نیز می تواند زمینه ساز تشدید سوزش سر دل شود. سوزش سر دل در شرایط بسیار سخت می تواند با بروز خونریزی معده و کم خونی همراه باشد.
در برخی موارد این خونریزی ممکن است آن قدر شدید باشد که حتی زندگی شخص را در معرض خطر قرار دهد. این خونریزی معمولا در نهایت خود را به صورت مدفوع تیره و سیاه رنگ (Melena) نشان می دهد. اگر درد و سوزش سر دل ادامه پیدا کند و علائمی همچون تهوع و استفراغ مکرر، اسهال، مدفوع تیره و … بروز یابد یا اختلالات دیگری همچون تغییرات اشتها یا اختلالات کبدی به این مجموعه علائم اضافه شود، حتما باید به پزشک رجوع کرد.
در این موارد معمولا برخی تست های تشخیصی انجام می شود تا تشخیص زخم معده قطعی شود. اگر پزشک به زخم معده شک کند، باید از روش هایی مثل تست اوره تنفسی و آندوسکوپی برای تشخیص قطعی التهاب، اروزیون یا زخم معده استفاده کرد. در ادامه در صورتی که ابتلای شخص بیمار به زخم معده قطعی شود، باید از داروهایی مانند آنتی بیوتیک های ضد هلیکوباکترپیلوری استفاده کرد.
استفاده از این داروها در کنار داروهایی همچون مهارکنندگان پمپ پروتون مانند امپرازول می تواند زخم معده ناشی از هلیکوباکترپیلوری را کنترل کند. در صورتی که زخم معده یا سوزش سر دل ناشی از باکتری نباشد، پزشک ممکن است در درجه اول به استفاده مداوم بیمار از برخی داروها شک کند. از آن جمله ممکن است نسبت به مصرف مداوم مشتقات سالیسیلیک اسید مانند آسپیرین یا ایندومتاسین شک کند. در این صورت فرد باید مصرف سالیسیلیک اسید را محدود کند. اگر شخص به دلیل درد مداوم و مزمن نیاز به مصرف مسکن داشته باشد، طبیعتا باید از مسکن هایی استفاده کند که کمتر باعث بروز عوارض جانبی شود.
وقتی ترشح اسید معده آن قدر شدید شود که کیفیت زندگی شخص کاهش یابد و عملا باعث کاهش کیفیت زندگی شخص شود یا منجر به زخم معده و احیانا خونریزی شود، باید حتما به پزشک مراجعه شود. باید معلوم گردد که علت بروز بیماری مصرف داروهای دارای عارضه گوارشی است یا این که باکتری هلیکوباکترپیلوری باعث ایجاد این مشکل شده است.
در هر یک از موارد مزبور باید به سراغ روش های درمانی مناسب رفت. در صورتی که سوزش سر دل یا زخم معده ناشی از هلیکوباکترپیلوری باشد که باید درمان آنتی بیوتیکی مناسب برای آن را در نظر گرفت. در این موارد معمولا از آنتی بیوتیک هایی مانند آموکسی سیلین، بیسموت ساب سالیسیلات، بیسموت ساب سیترات، داکسی سیکلین، کلاریترومایسین و مترونیدازول ممکن است استفاده گردد.
البته در کنار این داروها معمولا از فرآورده های مهارکننده پمپ پروتون نیز استفاده می شود. یکی از این فرآورده ها ساشه امپراپلاس است. ساشه ای که برای اولین بار به وسیله شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان طراحی و فرموله شده است.
امپراپلاس جدیدترین محصول شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان پودر حاوی امپرازول و سدیم بیکربنات است. این محصول برای درمان زخم معده و کنترل ترشح اسید مورد استفاده قرار می گیرد. امپراپلاس با اثر مستقیم بر روی پمپ پروتون در غشای لومینال دستگاه گوارش و به خصوص سلول های پاریتال معده باعث مهار ترشح اسید معده می شود. به همین دلیل است که اساسا به امپرازول مهارکننده پمپ پروتون یا PPI می گویند.
سوزش سر دل یک علامت بسیار شایع است. به خصوص در میان جمعیت ایرانیان. علت شیوع بالای سوزش سر دل در میان مردم ایران تغذیه بسیار نامناسب است. استفاده زیاد از هله هوله و غذاهای بی کیفیت یکی از مهمترین علل بروز سوزش سر دل است. در عین حال علل دیگری هم ممکن است باعث سوزش سر دل شوند.
از میان این عوامل می توان به مواردی همچون مصرف داروها، شیوه زندگی نامناسب، بارداری و برخی بیماری های زمینه ای مانند دیابت اشاره کرد. در کنار تنظیم شیوه زندگی و اصلاح عادات نامناسب، استفاده از برخی داروها می تواند برای غلبه بر این علائم مناسب باشد. به عنوان مثال یکی از این داروها امپراپلاس است. امپراپلاس پودر حاوی مخلوط سدیم بیکربنات و امپرازول است.
در فرمولاسیون این محصول از 20 تا 40 میلی گرم امپرازول به همراه 1680 سدیم بیکربنات استفاده شده است. امپرازول یک مهارکننده پمپ پروتون و سدیم بیکربنات یک ترکیب قلیایی است. سدیم بیکربنات می تواند به سرعت باعث مهار اسید معده شود. سدیم بیکربنات می تواند از طریق واکنش خنثی شدن به سرعت اسید از قبل ترشح شده را مهار کند.
در مقابل امپرازول می تواند به مهار فعالیت پمپ پروتون بپردازد. این ترکیب از مواد، یعنی مخلوط امپرازول و سدیم بیکربنات عملا باعث مهار اسید به طور موثر می شود. به این ترتیب است که می تواند به درمان سوزش سر دل بپردازد. یکی از بزرگترین مزایای امپراپلاس این است که باعث ایجاد نفخ نمی شود. علی رغم حضور سدیم بیکربنات در این فرمولاسیون، به دلیل عصاره نعناع امپراپلاس باعث ایجاد نفخ نمی شود. امپراپلاس با دوز 20 میلی گرم را می توان برای کودکان استفاده کرد. در مورد افراد 12 سال به بالا نیز از امپراپلاس 40 استفاده می شود.
منابع
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی دارو افشان شایگان
شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان تولید فرآورده های سلامت محور در اشکال دارویی متنوع را وجهه همت خود قرار داده است.
لینک های مفید ————
اطلاعات تماس ————
تلفن : 02191007002
صدای مشتری : 1603
پست الکترونیک : info@shayganpharma.com
©کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت دارو افشان شایگان می باشد .
