آنتی‌هیستامین‌ها داروهایی هستند که برای درمان علائم ناشی از آلرژی‌ها، از جمله آبریزش بینی، کهیر و خارش پوست استفاده می‌شوند. این داروها با بلوکه کردن اثرات هیستامین در بدن که به‌طور طبیعی در واکنش‌های آلرژیک آزاد می‌شود، به کاهش علائم آلرژی کمک می‌کنند. اما نسل‌های مختلف آنتی‌هیستامین‌ها دارای تفاوت‌هایی در ساختار شیمیایی، عملکرد و عوارض جانبی هستند. این مقاله به بررسی تکامل نسل‌های مختلف آنتی‌هیستامین‌ها و تفاوت‌های آن‌ها از جنبه‌های مختلف پرداخته و به مقایسه مزایا و معایب هر نسل می‌پردازد.
آنتی‌هیستامین‌ها با هدف کاهش اثرات هیستامین طراحی شدند. این داروها از زمان معرفی خود در دهه 1940، تغییرات زیادی کرده‌اند. اولین نسل از آنتی‌هیستامین‌ها، که به‌عنوان نسل اول شناخته می‌شوند، تأثیرات چشمگیری بر خواب‌آلودگی و دیگر عوارض جانبی سیستم عصبی مرکزی داشتند.
آنتی‌هیستامین‌های نسل اول به‌طور غیرانتخابی به گیرنده‌های هیستامین H1 متصل می‌شدند. این گیرنده‌ها هم در بافت‌های محیطی و هم در مغز قرار دارند. نتیجه این اثرگذاری غیرانتخابی، خواب‌آلودگی، خشکی دهان و تاری دید بود. این داروها به دلیل اینکه می‌توانستند از سد خونی-مغزی عبور کنند و بر مغز تأثیر بگذارند، باعث می‌شدند که فرد احساس خواب‌آلودگی و آرامش شدید کند. یکی از مشهورترین داروهای نسل اول، دیفن‌هیدرامین است. این داروها همچنین به‌عنوان آرام‌بخش یا خواب‌آور هم استفاده می‌شدند که این ویژگی‌ها در برخی از موقعیت‌ها مفید بود، اما برای افرادی که به‌طور روزانه از آنتی‌هیستامین‌ها استفاده می‌کردند، بسیار ناراحت‌کننده بود.
با پیشرفت علم داروسازی، نسل دوم آنتی‌هیستامین‌ها معرفی شدند. این داروها به‌طور خاص‌تر به گیرنده‌های H1 در بافت‌های محیطی متصل می‌شوند و از عبور از سد خونی-مغزی جلوگیری می‌کنند. این ویژگی باعث شد که اثرات جانبی مانند خواب‌آلودگی در این داروها به حداقل برسد. از جمله داروهای معروف این نسل می‌توان به لوراتادین، سیتریزین و آزماستین اشاره کرد.
این داروها همچنان مؤثر بودند و علائم آلرژی مانند آبریزش بینی، عطسه، سرفه و کهیر را کاهش می‌دادند، اما بدون اینکه خواب‌آلودگی شدیدی ایجاد کنند. به‌علاوه، عوارض جانبی مانند خشکی دهان یا تاری دید در این نسل بسیار کمتر از نسل اول بود.
نسل سوم آنتی‌هیستامین‌ها به‌طور قابل‌توجهی پیشرفته‌تر از نسل‌های قبلی هستند. این داروها با هدف کاهش تمام اثرات جانبی ممکن از جمله خواب‌آلودگی و مشکلات دیگر، طراحی شدند. این نسل از داروها مانند فکسوفنادین، دیفلاپریدین و لدوسپریدین تنها بر روی گیرنده‌های H1 در بافت‌های محیطی تأثیر می‌گذارند و تقریباً هیچ‌گونه تأثیری بر سیستم عصبی مرکزی ندارند.
این طراحی‌های پیشرفته‌تر به آن‌ها این امکان را داده که هم‌زمان با بهبود اثربخشی در درمان آلرژی‌ها، از بروز عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی و خشکی دهان جلوگیری کنند.
هدف اصلی آنتی‌هیستامین‌ها مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین H1 است تا از بروز واکنش‌های آلرژیک جلوگیری کنند. اما نوع عملکرد داروها با توجه به نسل آن‌ها متفاوت است.
نسل سوم آنتی‌هیستامین‌ها به‌طور خاص طراحی شده‌اند تا بر اثرات خواب‌آور و سایر عوارض جانبی نسل‌های قبلی غلبه کنند. در حالی که نسل اول و دوم ممکن است از سد خونی-مغزی عبور کنند و بر مغز اثر بگذارند، نسل سوم این مشکل را حل کرده است.
همچنین، داروهای نسل سوم به‌طور کلی به‌طور مداوم در بدن باقی نمی‌مانند و به سرعت از بدن دفع می‌شوند، که باعث کاهش خطر تجمع دارو در بدن و بروز عوارض جانبی می‌شود.
یکی از بزرگترین چالش‌ها در استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها، خواب‌آلودگی است. نسل اول آنتی‌هیستامین‌ها به‌طور عمده به دلیل اثرات خواب‌آور خود شناخته شده‌اند. این داروها با عبور از سد خونی-مغزی و اثر بر سیستم عصبی مرکزی باعث ایجاد خواب‌آلودگی می‌شدند. با گذشت زمان و تکامل نسل‌های جدید آنتی‌هیستامین‌ها، این مشکل به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت. نسل دوم و سوم آنتی‌هیستامین‌ها با طراحی‌های پیشرفته‌تر به‌طور خاص اثرات خواب‌آلودگی را کاهش دادند.
در حال حاضر، آنتی‌هیستامین‌های نسل سوم بیشتر بر کنترل علائم آلرژی تمرکز دارند بدون اینکه تأثیرات منفی بر هوشیاری فرد بگذارند. این پیشرفت‌ها باعث شده است که افرادی که به درمان‌های طولانی‌مدت برای آلرژی نیاز دارند، بتوانند بدون نگرانی از خواب‌آلودگی و کاهش کارایی در فعالیت‌های روزمره خود از این داروها استفاده کنند.
تحقیقات اخیر در زمینه آنتی‌هیستامین‌ها به‌ویژه بر روی نسل سوم و چهارم تمرکز داشته است. مطالعات نشان داده‌اند که این داروها به‌طور قابل‌توجهی می‌توانند به‌طور مؤثرتر از آلرژی‌ها جلوگیری کنند و عوارض جانبی کمتری دارند. برخی از این داروها در حال حاضر با هدف‌گیری گیرنده‌های خاص هیستامین در بافت‌های هدف خاص طراحی شده‌اند تا اثربخشی آن‌ها به حداقل برسد.
همچنین، تحقیقات به دنبال یافتن راه‌هایی برای افزایش طول اثر آنتی‌هیستامین‌ها بدون افزایش عوارض جانبی است. این پیشرفت‌ها می‌توانند به افراد آلرژیک کمک کنند که درمان‌های مؤثری را با کمترین عوارض جانبی تجربه کنند.
در ایران، آنتی‌هیستامین‌ها از نسل‌های مختلف در دسترس هستند. برخی از برندهای معروف موجود در بازار عبارتند از:
این داروها در داروخانه‌های سراسر کشور موجود هستند و به‌طور معمول تحت نظر پزشک یا داروساز مصرف می‌شوند.
آنتی‌هیستامین‌ها از زمان معرفی خود تا کنون پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند. از نسل اول با خواب‌آلودگی زیاد تا نسل سوم با کمترین اثرات جانبی، این داروها به‌طور مداوم در حال بهبود هستند. نسل سوم به‌ویژه در درمان آلرژی‌ها مؤثرتر است و با توجه به کاهش عوارض جانبی، گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که به‌طور مداوم به درمان آلرژی نیاز دارند.
Cuvillo Bernal AD, Mullol i Miret J, Bartra Tomàs J, Davila I, Jáuregui I, Montoro J, Sastre J, Valero A. Comparative pharmacology of the H1 antihistamines. Journal of Investigational Allergology and Clinical Immunology, 2006, vol. 16, num. Suppl. 1, p. 3-12. 2006.
Simons FE. Comparative pharmacology of H1 antihistamines: clinical relevance. The American journal of medicine. 2002 Dec 16;113(9):38-46.
شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان تولید فرآورده های سلامت محور در اشکال دارویی متنوع را وجهه همت خود قرار داده است.
لینک های مفید ————
اطلاعات تماس ————
تلفن : 02191007002
صدای مشتری : 1603
پست الکترونیک : info@shayganpharma.com
©کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت دارو افشان شایگان می باشد .
