چگونه کم خونی ناشی از آهن را جبران کنیم؟ این سوال بسیار مهمی است. بسیاری از ما درگیر کم خونی فقر آهن هستیم. این کم خونی فقر آهن در زنانی که در دوران عادت ماهانه هستند بیشتر دیده می شود. کم خونی فقر آهن نوعی آنمی از طبقه میکروسیتیک هایپوکرومیک است. در این نوع کم خونی سایز گلبول های قرمز کوچک می شود.
این گلبول های قرمز همچنین دچار رنگ پریدگی هستند. حالتی که نشان دهنده مقادیر کم هموگلوبین در داخل سلول خونی است. این افراد از سردرد، سرگیجه و خستگی مزمن رنج می برند. گاهی ممکن است کم خونی فقر آهن در تشدید میگرن و افسردگی هم نقش داشته باشند. افرادی که دچار کم خونی هستند، معمولا سیستم ایمنی ضعیفی دارند. این افراد بعضا دچار مشکلات متابولیک و ریزش مو هم می شوند. خشکی پوست یکی دیگر از نتایج ابتلا به کم خونی است.
کمبود آهن در بروز کم خونی بسیار مهم و موثر است. وقتی مقدار آهن کم باشد، تولید هموگلوبین در بدن کاهش می یابد. اساسا هموگلوبین که عامل اصلی انتقال اکسیژن در بدن است، از دو جز تشکیل می شود. یک جزء پروتئینی به نام گلوبین که از آمینواسید تشکیل می شود. و یک جزء دیگر به نام کمپلکس هم (HEME)؛ ترکیبی آلی که از دو جزء تشکیل می شود.
یک مولکول آلی چهار حلقه ای به نام پورفیرین و یک کاتیون آهن دو ظرفیتی. این بدان معناست که کمبود آهن به طور مستقیم باعث کم خونی می شود. همان کم خونی که کم خونی فقر آهن نامیده می شود. یکی از بهترین مکمل ها برای کنترل این اختلال استفاده از قطره آهن و قرص روکش دار فولی مکس دارو افشان شایگان است.
دریافت آهن اضافی مشکلات بزرگی به وجود می آورد. به خصوص اگر این اتفاق در دوران نوزادی رخ دهد. بسیاری از نوزادان در دوران نوزادی ممکن است در اثر مصرف بیش از حد آهن دچار مسمومیت شوند. مقادیر بیش از حد آهن ممکن است باعث بروز یبوست های طولانی مدت، سردرد، پرفشاری خون و خونریزی شوند. یکی از نتایج مستقیم مصرف بیش از حد آهن از راه خوراکی ایجاد مشکلات گوارشی است.
ممکن است آهن زیاد باعث تحریک مخاط گوارش و ایجاد حالت تهوع و استفراغ شود. درد شکمی از دیگر پیامد های دریافت بیش از حد آهن است. باید توجه داشت که گاهی مصرف بیش از حد آهن با تجمع تدریجی مقادیر بالایی هموسیدرین در کبد، قلب و مغز همراه خواهد بود. این تجمع هموسیدرین می تواند آسیب های مغزی جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد.
مصرف گوشت قرمز و به طور کلی فرآورده های گوشتی نقش مهمی در درمان کم خونی دارد. این فرآورده ها در بافت خود ترکیبی به نام میوگلوبین دارند. ترکیبی که در مرکز خود کمپلکسی به نام هم (heme) دارند. در این ناحیه کاتیونی به نام آهن دو ظرفیتی یا فرو را دارا هستند. این کاتیون فرو می تواند با اتصال به اکسیژن آن را در بدن جا به جا کند.
درست شبیه به همان عملکردی که هموگلوبین خون دارد. بنابراین مصرف مقادیر بالای فرآورده های گوشتی می تواند تا حدود زیادی نیاز به مصرف آهن را در بدن کاهش دهد. باید توجه داشت که این مواد در برخی موارد مانند نارسایی کلیوی ممکن است در ادرار دفع شوند. این وضعیت خطرناک می تواند به دفع شدید آهن و بروز کم خونی منتهی شود.
در برخی عفونت ها و اختلالات کلیوی مشابه، کلیه دچار وضعیتی موسوم به نفروتوکسیسیته می شود. سمیت کلیوی می تواند با بالا رفتن غلظت اوره پلاسما و همچنین نوسانات شدید pH همراه شود. این اختلالات و نوسانات pH می تواند بسیار خطرناک باشد. افت سطح هوشیاری یا کما نتیجه مستقیم این نوسانات pH است.
از جمله مهمترین نشانه های کم خونی می توان به ضعف شدید و سردرد اشاره کرد. شخص مبتلا به کم خونی مزمن معمولا از خستگی مزمن رنج می برد. این افراد عموما دچار اختلال تمرکز هستند. این کم خونی اگر در سال های کودکی و نوجوانی رخ دهد، کیفیت فعالیت آموزشی و تحصیلی را پایین می آورد. بی حوصلگی، خسته شدن زودهنگام، بروز حالت هایی شبیه به بیش فعالی یا ADHD در نوجوانان، سردی انتهای اندام ها، رنگ پریدگی، بی اشتهایی و ریزش مو همگی از پیامد ها و علائم کم خونی به شمار می آیند. این افراد ممکن است نسبت به سرما آستانه تحمل پایین تری داشته باشند.
گوشت و مرغ مهم ترین منابع جانوری آهن هستند. البته غذاهای حاوی آهن به هیچ وجه منحصر به منابع غذایی جانوری نیستند. غذاهای گیاهی مانند سبزی های با برگ سبز تیره مقادیر قابل توجهی آهن دارند. از جمله مهمترین منابع گیاهی حاوی آهن می توان به اسفناج اشاره کرد. میوه های خشک مانند برگ زردآلو، حبوبات و از جمله لوبیا و عدس، نان کامل سبوس دار و ماکارونی تهیه شده از آرد کامل از جمله غذاهای حاوی آهن بالا هستند.
همان طور که گفته شد آجیل و دانه هایی مانند بادام زمینی، پسته شام، پسته و بادام نیز از مهمترین منابع آهن به شمار می آیند. یکی از بهترین و سالم ترین منابع آهن غذایی به نام Tofu است. محصولی شبیه به پنیر که از انعقاد شیر سویا به دست می آید. محصولی بسیار مغذی و در عین حال سرشار از انواع اسید های چرب مفید برای بدن که باعث کاهش LDL و افزایش سطوح HDL هم می شود.
یکی از اصلی ترین راه های از دست رفتن آهن خونریزی است. خونریزی های شدید به شدت باعث کم خونی می شود. از جمله علل بروز خونریزی های مزمن و طولانی مدت می توان به منوراژی یا خونریزی ماهیانه شدید در بانوان اشاره کرد. در برخی موارد ممکن است این خونریزی به حدی شدید باشد که نیاز به مصرف داروهایی همچون متیل ارگونوین پیدا کنیم. دارویی که از قضا این روزها به سادگی هم پیدا نمی شود. برخی افراد به واسطه مصرف برخی داروها مانند اعضای خانواده آسپیرین یا مواردی از این دست دچار خونریزی معده می شوند.
این افراد به صورت مداوم و مزمن در مدفوع خود خون دفع می کنند. همچنین کسانی که به عفونت یا التهاب روده (کولیت اولسراتیو) مبتلا هستند، ممکن است در درازمدت به کم خونی مبتلا شوند. یکی از بیماری های مزمن توام با کم خونی سندرم کرون است. افرادی که مبتلا به عفونت های انگلی هستند نیز در معرض ابتلا به کم خونی هستند.
در برخی انواع عفونت های انگلی مانند عفونت با کرم های نواری، سیستی سرکوزیس و عفونت اسهال آمیبی احتمال بروز کم خونی فقر آهن بسیار بالاست. این اشخاص البته معمولا به نقص ایمنی و مشکلات مشابه آن مبتلا هستند. در این افراد در کنار مصرف مکمل های حاوی آهن، مصرف مکمل های مقوی ایمنی مانند فول کر نیز توصیه می شود.
منابع غذایی حاوی مقادیر بالای فیتات و تانن از مهمترین عوامل کاهش و مهار جذب آهن هستند. فیتات در غلات و محصولات آن به میزان قابل توجهی یافت می شود. تانن موجود در چای و برخی فرآورده های گیاهی نیز می تواند تا حدود زیادی جذب آهن را کاهش دهد. افرادی که از مقادیر زیادی چای به خصوص چای سبز در روز استفاده می کنند بیشتر در معرض ابتلا به کم خونی فقر آهن هستند.
این افراد حتما باید از مصرف همزمان چای با غذاهای حاوی آهن خودداری کنند. همچنین مصرف چای و نوشیدنی های مشابه آن مانند چای کوهی، چای مکه یا چای ترش و امثالهم بلافاصله بعد از غذا در این افراد باید به حداقل برسد.
استفاده از ترکیبات آنتی اکسیدان مانند ویتامین C و کوئرستین می تواند نقش مهمی در بهبود جذب آهن داشته باشد. از جمله فرآورده های مکمل حاوی ویتامین C به فولی مکس و از جمله محصولات حاوی کوئرستین می توان به آسماکر دارو افشان شایگان اشاره کرد. کوئرستین یک فلاونوئید است. ترکیبی با خواص آنتی اکسیدان قدرتمند که باعث بهبود جذب آهن می شود.
یکی دیگر از ترکیباتی که به جذب بهتر آهن کمک می کند مولکول فولات است. مولکول فولات نسل چهارم که در فرمولاسیون محصول بست فولات مورد استفاده قرار گرفته است نقش مهمی در بهبود جذب آهن دارد. استفاده از آهن به فرم املاح بیس گلیسینات و فومارات یا سیترات نیز جذب آهن را افزایش می دهد. در فرمولاسیون قرص روکش دار فولی مکس از نمک بیس گلیسینات آهن استفاده شده است. ترکیبی از آهن که جذب بسیار بالاتری در مقایسه با فروس سولفات دارد و عوارض گوارشی کمتری نیز ایجاد می کند.
کمبود آهن عامل اصلی بروز کم خونی یا آنمی فقر آهن است. آنمی که از نوع میکروسیتیک و هایپوکرومیک است. یعنی طی آن گلبول های قرمز کوچک و کمرنگ هستند. برای مقابله با این نوع کم خونی بهترین روش استفاده از منابع غذایی حاوی آهن فراوان است. از جمله منابع جانوری حاوی آهن می توان به گوشت قرمز و گوشت ماهی اشاره کرد.
به طور کلی تمامی فرآورده های پروتئینی جانوری حاوی مقادیر بالایی میوگلوبین هستند. این میوگلوبین بهترین منبع تامین آهن به شمار می آید. از جمله منابع آهن گیاهی هم می توان به اسفناج و کلم بروکلی اشاره کرد. مغزها و آجیل مانند پسته و بادام کوهی هم مقادیر قابل توجهی آهن دارند. در کنار استفاده از این مواد استفاده از مکمل های حاوی آهن نیز می تواند به کنترل علائم کم خونی کمک کند.
مکمل هایی مانند قرص روکش دار فولی مکس و قرص روکش دار بست فولات دارو افشان شایگان از مهمترین این مکمل ها به شمار می آیند. استفاده از قطره های آهن خوراکی در دوران کودکی می تواند تا حد زیادی به پیشگیری از بروز کم خونی فقر آهن کمک کند. نمونه این قطره ها، محصول قطره آهن دارو افشان شایگان است.
منابع
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی دارو افشان شایگان
شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان تولید فرآورده های سلامت محور در اشکال دارویی متنوع را وجهه همت خود قرار داده است.
لینک های مفید ————
اطلاعات تماس ————
تلفن : 02191007002
صدای مشتری : 1603
پست الکترونیک : info@shayganpharma.com
©کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت دارو افشان شایگان می باشد .
