اگر کم خونی درمان نشود، امکان مرگ وجود دارد؟ این سوال بسیار مهمی است که در ذهن بسیاری ممکن است ایجاد شده باشد. اگر به دنبال یک پاسخ ساده برای این سوال هستید، باید بگوییم، بله. بله، اگر کم خونی شدید درمان نشود، امکان مرگ وجود دارد. اساسا یکی از دلایل مرگ در بسیاری از حوادث مانند تصادمات رانندگی همین کم خونی است.
کم خونی ناگهانی که نتیجه خونریزی شدید است. کم خونی البته در شکل مزمن خود به بسیاری از ارگان های بدن آسیب می رساند. بخش های مهمی از بدن مانند کلیه، مغز و قلب آسیب وارد می سازد. به این ترتیب می توان گفت کم خونی مزمن اگرچه در کوتاه مدت ممکن است مشکلی ایجاد نکند، اما در درازمدت بالقوه کشنده است. پس بهتر است به طور منظم آزمایش خون بدهید.
این آزمایش منظم به شما کمک می کند سریعتر متوجه اختلالاتی مانند کم خونی شوید. در نتیجه می توانید مانع از بروز بسیاری از مشکلات در درازمدت شوید.
اگر کم خونی درمان نشود، اختلالات زیادی به وجود می آید. کم خونی با کاهش اکسیژن رسانی به بافت های حیاتی همراه است. در راس این بافت های حیاتی قلب و مغز قرار دارند. وقتی خونرسانی به این بافت ها کاهش یابد، بافت دچار وضعیتی موسوم به ایسکمی می شود. ایسکمی به زبان ساده یعنی گرسنه ماندن بافت. این گرسنه ماندن بافت منجر به تجمع مواد سمی می شود.
موادی که اصطلاحا بافت را در وضعیت استرس اکسیداتیو قرار می دهند. این وضعیت با آسیب بافتی همراه است. در بسیاری از موارد کم خونی شدید در صورت عدم درمان می تواند با افت سطح هوشیاری همراه باشد. بافت هایی که از نظر نیاز به اکسیژن و مولکول ATP در وضعیتی حساس قرار دارند، بیش از همه در اثر کاهش خونرسانی آسیب می بینند. از جمله مهم ترین این بافت ها می توان به سلول های پوشاننده مجاری تنفسی و گوارشی، بافت مغز و قلب اشاره کرد.
کم خونی درمان نشده همچنین به دلیل بالا بردن فشار خون به کلیه آسیب شدیدی وارد می کند. این آسیب می تواند زمینه نارسایی کلیه را فراهم کند. این نارسایی حتی در موارد شدید می تواند به از دست رفتن کامل کلیه و نیاز به انجام دیالیز منجر گردد.
کم خونی یا آنمی یک اختلال بسیار شایع است. گاهی کم خونی یک علامت است. علامتی از یک اختلال پیچیده و گاهی خطرناک. گاهی کم خونی می تواند در نتیجه مشکلات سیستم لنفاوی بروز یابد. بیماری طحال یا اسپلنومگالی که در برخی عفونت های انگلی مانند لشمانیوز و یا برخی عفونت های ویروسی و باکتریایی مشاهده می شود، می تواند با کم خونی همراه باشد.
گاهی کم خونی نتیجه ابتلا به واکنش های ازدیاد حساسیت یا آلرژی دارویی است. کم خونی می تواند به دلایل دیگری از جمله کمبود ریزمغذی ها در رژیم غذایی، خونریزی، پریودهای شدید (منوراژی) یا خونریزی داخلی رخ دهد. گاهی یک التهاب گوارشی یا پنهان ایجاد کم خونی می کند. ابتلا به برخی اختلالات ژنتیکی مانند فاویسم می تواند باعث همولیز شود. این همولیز باعث کم خونی می شود. کم خونی با پیامدهای بسیار نامطلوبی می تواند همراه باشد. ریزش مو یکی از پیامدهای کم خونی است. کم خونی همچنین احتمال ابتلا به اختلالات نورولوژیک مانند وسواس و افسردگی را افزایش می دهد.
کم خونی به خودی خود باعث ایجاد سرطان نمی شود. این که کسی تصور کند چون دچار کم خونی است، پس سرطان می گیرد، تصور کاملا نادرستی است. اما عکس این موضوع معمولا صادق است. یعنی افرادی که به سرطان مبتلا می شوند، در اثر دریافت داروهای ضدسرطان و اختلالات خون سازی در مغز استخوان ممکن است دچار کم خونی شوند.
در برخی انواع سرطان مانند سرطان خون (لوکمی و لنفوم) تعداد سلول های سفید خون افزایش می یابد. در مقابل از تعداد سلول های قرمز و پلاکت ممکن است کاسته شود. بنابراین در این افراد کم خونی می تواند نشانه اولیه ای از ابتلا به بیماری جدی تر باشد. شبیه این حالت در برخی انواع سرطان های گوارشی مانند سرطان کولون نیز دیده می شود. اما این که کم خونی خودش عامل ایجاد سرطان باشد، تصور درستی نیست.
کم خونی پنهان با عوارض گوناگون و متعددی همراه است. ضعف، اختلال تمرکز و خواب آلودگی از جمله این علائم هستند. افراد مبتلا به کم خونی پنهان معمولا به سردرد های مزمن دچار می شوند. احتمال بروز اختلالات بینایی، میگرن و اختلال وسواس فکری و عملی در افراد مبتلا به کم خونی مزمن درمان نشده در مقایسه با سایر افراد بالاتر است.
گاهی علت اصلی کم خونی می تواند یک اختلال زمینه ای باشد. به عنوان مثال زخم معده ممکن است به سرعت تشخیص داده نشود. در این موارد مقدار کمی خون در مدفوع قابل کشف است. اما این مقدار خون در حالت عادی به وسیله بیمار قابل مشاهده نیست. به این خاطر به آن اصطلاحا خون پنهان (Occult Blood) می گویند. پزشک می تواند با بررسی نمونه مدفوع به خون پنهان پی ببرد
کم خونی شدید در صورت عدم درمان می تواند با فشار به قلب و مغز باعث مرگ شود. وقتی کم خونی رخ می دهد، میزان اکسیژن رسانی به بافت ها کاهش می یابد. این پدیده را اصطلاحا ایسکمی می گویند. ایسکمی باعث ایجاد حالت خطرناکی به نام لاکتیک اسیدوز می شود. لاکتیک اسیدوز می تواند در صورت ادامه یافتن باعث آسیب بافتی شدید شود.
برای همین رفلکس هایی فعال می شوند که خون رسانی را به بافت مورد نظر افزایش دهد. این رفلکس ها فعالیت قلب را بالا می برند. باعث ایجاد تاکی کاردی می شوند. یعنی ضربان قلب باید افزایش پیدا کند. برای این مهم قلب نیاز به انرژی یا اصطلاحا ATP بیشتری دارد. این باعث می شود قلب تحت فشار شدیدی باشد و حتی در آستانه حمله یا آنفارکتوس (Myocardial Infarction-MI) قرار گیرد. کم خونی بسیار شدید درمان نشده همچنین با ایجاد ایسکمی در بافت مغزی می تواند احتمال بروز حملات تشنجی را بالا ببرد. این موضوع به خصوص در افرادی که به صورت مزمن مشکل صرع یا تشنج دارند، بیشتر دیده می شود.
این که برای کم خونی باید چه قرصی مصرف کرد، به علت ایجاد کم خونی باز می گردد. اگر کم خونی نتیجه کمبود آهن در رژیم غذایی باشد، مصرف مکمل های حاوی آهن می تواند برای کنترل کم خونی مفید باشد. از جمله این مکمل ها می توان به فولی مکس اشاره کرد. قرصی روکش دار که حاوی 28 میلی گرم آهن المنتال است. مقدار آهنی که دقیقا برابر میزان RDA یا دوز روزانه پیشنهادی برای یک خانم باردار و شیرده در حالت عادی می باشد.
فولی مکس همچنین به دلیل داشتن ویتامین C و فولات نسل چهارم می تواند برای کنترل کم خونی در مبتلایان به کم خونی مگالوبلاستیک مفید باشد. همچنین به کنترل کم خونی ناشی از همولیز در افراد مبتلا به بیماری فاویسم می تواند کمک کند.
کم خونی می تواند به کاهش خونرسانی بافتی منجر می شود. این کار باعث می شود رفلکس هایی در بدن فعال شود. رفلکس هایی که سعی دارد با افزایش فشار خون، میزان خونرسانی بافتی را افزایش دهد. از جمله این رفلکس ها می توان به بارورسپتور رفلکس ها اشاره کرد. نتیجه فعال شدن این رفلکس ها فعالیت بیشتر قلب است. این فعالیت بیشتر نتیجه فعال شدن سیستم سمپاتیک است.
فعالیت بیشتری که به فرم تاکی کاردی خود را نشان می دهد. تاکی کاردی نام علمی حالتی در طب است که در آن ضربان قلب افزایش می یابد. تاکی کاردی نیاز عضله قلب را به اکسیژن افزایش می دهد. اما این فرد که عضله قلب او نیاز به اکسیژن رسانی بیشتر دارد، به خودی خود به دلیل کم خونی دچار اختلال اکسیژن رسانی است. اختلال اکسیژن رسانی به قلبی که دچار تاکی کاردی است، با افزایش احتمال ابتلا به حمله قلبی همراه است. بنابراین به سادگی می توان گفت، کم خونی در صورت درمان نشدن در نهایت به حمله قلبی منتهی می شود.
کم خونی در دوران پریود معمولا با عوارض خطرناکی همراه نیست. اگر خونریزی پریود شدید باشد، اصطلاحا به آن منوراژی می گویند. منوراژی در صورت عدم درمان می تواند خطرناک باشد. از جمله نتایج منوراژی می توان به تپش شدید قلب، نوسانات فشار خون و سردرد های شدید اشاره کرد. ضعف شدید ناشی از منوراژی می تواند در تشدید حملات تشنج در افراد مبتلا به این بیماری نیز نقش داشته باشد.
در این موارد حتما باید مشکل کم خونی را با مکمل های مناسب درمان کرد. همچنین باید خونریزی را درمان کرد. یعنی با استفاده از داروهای مناسب و بر اساس نظر پزشک خونریزی را به سرعت کنترل کرد.
از جمله این داروها می توان به متیل ارگونوین اشاره کرد. البته تاکید می کنیم که استفاده از این دارو حتما باید با نظر پزشک صورت گیرد. در غیر این صورت مصرف متیل ارگونوین خود می تواند مشکلات تازه ای به وجود آورد. کم خونی در دوران بارداری نیز بسیار شایع است. مصرف مکمل هایی همچون اینوپرگنا می تواند کم خونی را در این افراد کنترل کند.
کم خونی در صورت عدم درمان می تواند در محتوای آهن شیر مادر هم تاثیر نامطلوب داشته باشد.
بنابراین مادر شیرده همواره به طور منظم باید تحت آزمایش بررسی آهن قرار داشته باشد. فاکتورهایی مثل ترنسفرین و فریتین و TIBC در آزمایش خون همواره باید بررسی شود. در صورت لزوم برای فرد شیرده حتما باید مکمل آهن تجویز شود.
کمبود گلبول قرمز (RBC) می تواند نتیجه چندین عامل باشد. کمبود میزان آهن در رژیم غذایی می تواند در کاهش سایز و تعداد گلبول های قرمز نقش مهمی داشته باشد. کمبود گلبول های قرمز همچنین می تواند ناشی از خونریزی باشد. منوراژی یا خونریزی شدید در دوران پریود در صورت عدم درمان می تواند به کاهش میزان هماتوکریت (HCT) منجر گردد.
کاهش هماتوکریت در بسیاری موارد نتیجه کاهش تعداد گلبول های قرمز است. از طرفی کم خونی مگالوبلاستیک نیز در صورت عدم درمان می تواند به کاهش تعداد گلبول های قرمز منتهی شود. در این موارد مصرف ویتامین ب 12 و فولات نسل چهارم می تواند مفید واقع شود. کاهش تعداد گلبول های قرمز در افرادی که به همولیز دچار می شوند نیز دیده می شود.
همولیز یا شکست غشای گلبول های قرمز به دلایل مختلفی روی می دهد. به کم خونی همراه با همولیز اصطلاحا کم خونی یا آنمی همولیتیک می گویند. کم خونی همولیتیک در برخی افراد به دلیل آلرژی نسبت به دارو رخ می دهد. یکی از معروف ترین داروهایی که می تواند باعث همولیز شود، متیل دوپا است. دارویی که در گذشته به میزان گسترده ای برای درمان فشار خون مورد استفاده قرار می گرفت.
همولیز گاهی هم می تواند نتیجه ابتلا به بعضی عفونت ها باشد. عفونت های باکتریال مانند استرپتوکوک بتا همولیتیک گروه A در اشکال شدید خود با همولیز همراه است. عفونت مالاریا هم از دیگر عفونت هایی است که همولیز یکی از نتایج کاملا مشخص آن است.
معمولا برای کم خونی های شدید باید به سراغ درمان تزریقی رفت. اگر کم خونی ناشی از خونریزی های شدید مانند ضربه مغزی یا آسیب طحال باشد، ممکن است چاره کار تزریق واحد های خون تام باشد. در سایر موارد معمولا از آهن تزریقی استفاده می شود. فرآورده هایی مانند آیرون دکستران یا آیرون سوکروز در این موارد به کار برده می شوند.
استفاده از مکمل های حاوی آهن و فولات نسل چهارم با دوز بالا به صورت خوراکی در ادامه درمان می تواند مفید باشد.
کم خونی می تواند در شکل شدید خود و در صورت عدم درمان موجب مشکلات زیادی شود. گاهی کم خونی شدید حتی می تواند منجر به مرگ اشخاص شود. کم خونی درمان نشده با فشار بالایی که به عضله قلب و مغز وارد می کند، می تواند احتمال ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد. بنابراین همواره باید برای کنترل کم خونی به موقع اقدام کرد.
گاهی کم خونی البته به خودی خود درمان می شود. اما برخی اوقات بدون استفاده از مکمل های تغذیه ای مانند مکمل های آهن و فولیک اسید نمی توان علائم نامطلوب کم خونی را کنترل کرد. مصرف روزانه مکمل هایی هم چون فولی مکس و بست فولات می تواند برای مقابله با کم خونی بسیار مفید باشد.
تهیه و تنظیم توسط تیم علمی دارو افشان شایگان
References
شرکت داروسازی دانش بنیان دارو افشان شایگان تولید فرآورده های سلامت محور در اشکال دارویی متنوع را وجهه همت خود قرار داده است.
لینک های مفید ————
اطلاعات تماس ————
تلفن : 02191007002
صدای مشتری : 1603
پست الکترونیک : info@shayganpharma.com
©کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت دارو افشان شایگان می باشد .
